မန္မာႏိုင္ငံ (၁၃၀၀ - ၁၈၈၅) ျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မႈ အက်ဥ္းခ်ဳပ္
ကို ၾကည့္မယ္ဆိုလွ်င္ ေအာက္ပါအတိုင္း ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၃၀၀ ပုဂံႏိုင္ငံပ်က္
၁၃၀၁ တ႐ုတ္က ျမင္စိုင္းကို ရေအာင္ မသိမ္းႏိုင္
၁၃၁၂ ပင္းယၿမိဳ႕တည္
၁၃၆၂ ဗညားဦး ေ႐ႊတိဂံု ေစတီ ဉာဏ္ေတာ္ကို ၆၆ ေပထိျမႇင့္
၁၃၆၄ ရွမ္းဖ်က္လို႕ ပင္းယ၊ စစ္ကိုင္းပ်က္
၁၃၆၅ အဝၿမိဳ႕တည္
၁၃၆၈ ဇီးေတာဆည္ ေဆာက္၊ မိတၳီလာကန္ ျပန္ဆည္
၁၃၆၉ မဒမ က နန္းေတာ္ကို ဗဂိုးေျပာင္း
၁၃၇၄ ရခိုင္က ျမန္မာမွာ နန္းလ်ာေတာင္း
၁၃၉၀ - ၉၁ ေဗာေလာက်န္းေတာ ေသ၊ မင္းရဲေက်ာ္စြာ ေမြး
၁၄၀၄ ရခိုင္မင္းေတြ ရခိုင္ဘြဲ႕အျပင္ မဟာေမဒင္ဘြဲ႕ကိုလဲယူ
၁၄၃၃ ၿမိဳ႕ေဟာင္း (ေျမာက္ဦး) တည္
၁၄၃၅ ပထမ ဥေရာပတိုက္သား နိကိုလိုဒီကြန္တီ ဗဂိုးေရာက္
၁၄၃၇ သံတြဲ ရခိုင္ လက္ေအာက္ခံ စျဖစ္
၁၄၄၆ သိုဟန္ဘြား တ႐ုတ္မွာ အညံ့ခံ
၁၄၅၀ ဗညားက်န္ ေ႐ႊတိဂံုေစတီ ဉာဏ္ေတာ္ကို ေပ ၃၀၂ ထိျမႇင့္
၁၄၅၃ တာ့ခ္ေတြ ကြန္စတန္တီနိုပယ္ၿမိဳ႕ေတာ္ႀ
၁၄၅၃ ရွင္ဥတၲမေက်ာ္၊ ရွင္သီလဝံသတို႕ ေမြးဖြား၊ ျမန္မာစာေပ ႀကီးပြား
၁၄၅၆ အဝက ကႏၵီစြယ္ေတာ္တိုက္ကို အဖူးအေမွ်ာ္သြား
၁၄၆၀ ရွင္ေစာပု ေ႐ႊတိဂံု ေစတီ ရင္ျပင္ေတာ္ကို ခ်ဲ႕
၁၄၇၂ ရာမာဓိပတိ (ဓမၼေစတီ) မင္းက ဗုဒၶဂါယာကို အလွဴေတာ္ ပို႕လႊတ္
၁၄၅၇ ရာမာဓိပတိ (ဓမၼေစတီ) မင္းက သာသနာ သန္႕စင္ေရး အတြက္ သီရိလကၤာနဲ႕ ဆက္သြယ္၊ ကလ်ာဏီ
ေက်ာက္စာ ေရးထိုး
၁၄၉၀ ဗာ့စကိုဒဂါမက အိႏၵိယ ေရလမ္းကို စၿပီး ေတြ႕ရွိ
၁၅၀၃ ေတာင္ငူက ေက်ာက္ဆည္နယ္ကို သိမ္းယူ
၁၅၀၃ မိုးညႇင္းက ေ႐ႊဘိုနယ္ကိုသိမ္း
၁၅၀၇ လုဒိုဗိကိုဒီဗာသိမ ေရာက္
၁၅၁၉ မဒမမွာ ပုတေက (ဖဳရတုဂုေစေ) ေတြ ကုန္တိုက္ လာဖြင့္
၁၅၂၃ သိုဟန္ဘြား အဝ မင္းျဖစ္
၁၅၃၉ တပင္ေ႐ႊထီး ဗဂိုးသိမ္း၊ ဗဂိုးမွာ နန္းသစ္ေဆာက္
၁၅၄၁ တပင္ေ႐ႊထီး မဒမကိုသိမ္း
၁၅၄၄ တပင္ေ႐ႊထီး ျမင္းျခံ အထိ အညာျမန္မာကိုသိမ္း
၁၅၄၆ ငၾကည္ေျမာင္း ေဖာက္
၁၅၄၇ ၿမိဳ႕ေဟာင္းကို တိုက္လာတဲ့ ျမန္မာတပ္ကို မင္းဘင္က တြန္းလွန္
၁၅၄၈ အယုဒၶယ (ယိုးဒယား) ကို ျမန္မာက ပထမ အႀကိမ္ ဝန္းရံတိုက္ခိုက္
၁၅၅၀ တပင္ေ႐ႊထီး လုပ္ၾကံခံရ၊ မြန္ေတြက ျမန္မာကို ဗဂိုးက ႏွင္
၁၅၅၁ ဘုရင့္ေနာင္ (ဟံသာဝတီ ဆင္ျဖဴရွင္) ဗဂိုးရ၊ သမိန္ေထာကို ကြပ္
၁၅၅၅ ကႏၵီ စြယ္ေတာ္တိုက္ကို ဘုရင့္ေနာင္ (ဟံသာဝတီ ဆင္ျဖဴရွင္) က ပူေဇာ္ ကန္ေတာ့လႊတ္
၁၅၅၅ - ၅၉ ဘုရင့္ေနာင္ (ဟံသာဝတီ ဆင္ျဖဴရွင္) က အညာျမန္မာ၊ ရွင္းျပည္၊ မဏိပူရက လင္းဇင္း (ဗိယင္ခ်န္း)
ထိသိမ္း၊ သူပိုင္တဲ့ နယ္တြင္းမွာ နတ္ကို သားေကာင္နဲ႕ ယဇ္ပူေဇာ္တာ၊ လူစေတးတာ ေတြကို တားျမစ္ ပိတ္ပင္။
၁၅၆၄ အယုဒၶယ (ယိုးဒယား) ကို ျမန္မာက ဒုတိယ အႀကိမ္ ဝန္းရံ၊ ၿမိဳ႕ကိုသိမ္း၊ တနသၤာရီ ျမန္မာ လက္ေအာက္ခံ
ျဖစ္လာ၊ ဗဂိုးကို မီး႐ိႈ႕ ဖ်က္ဆီး၊
၁၅၆၇ အေၾကျမန္မာ (ျမစ္ဝကြ်န္းေပၚ ေဒသ) မွာ ငတ္မြတ္ ေခါင္းပါးတဲ့ ေဘးဆိုက္
၁၅၆၉ အယုဒၶယ (ယိုးဒယား)ကို ျမန္မာက တတိယ အႀကိမ္ ဝန္းရံ၊
၁၅၇၄ - ၇၆ ဟံသာဝတီ ဆင္ျဖဴရွင္ သီရိလကၤာက သမီးကညာနဲ႕ စြယ္ေတာ္ရ
၁၅၈၀ခန္႕ ဓမၼသတ္ေက်ာ္နဲ႕ ကိုးေဆာင္ခ်ဳပ္ေရးၿပီး
၁၅၈၇ - ၉၃ အယုဒၶယ (ယိုးဒယား) ကို ျမန္မာက စတုတၲ အႀကိမ္ ဝန္းရံ၊ ဘာမွ် အရာမေရာက္
၁၆၀၀ ရခိုင္၊ ယိုးဒယား ေပါင္းၿပီး ဗဂိုးကိုတိုက္၊ အေၾကျမန္မာ (ျမစ္ဝကြ်န္းေပၚ) မွာ ငတ္မြတ္ ေခါင္းပါးျခင္း ေဘးဆိုက္၊
ႏိုင္ငံ အစိတ္စိတ္ ၿပိဳကြဲ၊ ဒီဗရစ္တို တညင္မွာ အခိုင္အမာေန
၁၆၀၉ ရွင္မျဖဴ (ဆာနဒဝိပ) ကြ်န္းမွာ ထိေဗာင္ (ထိဗဳာ) အခိုင္အမာ တပ္စြဲ
၁၆၁၃ အေနာက္ဘက္ လြန္မင္းက မင္းဆက္ကို ခိုင္ခံ့ေအာင္ လုပ္ၿပီး တညင္ကိုသိမ္း
၁၆၁၇ မင္းခေမာင္းက ရွင္မျဖဴ ကြ်န္းကိုသိမ္း၊ မာ့ဘ္နဲ႕ ပုတေက (ဖဳရတုဂရေစေ) ေပါင္းၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ကို တိုက္ခိုက္
၁၆၁၉ အဂၤလိပ္ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီ ကိုယ္စားလွယ္ ဗဂိုးေရာက္
၁၆၂၅ မာ့ဘ္ - ပုေတေက ေပါင္းၿပီး ဒကၠ (ဓာငငာ) ကို တိုက္
၁၆၂၇ ဒါ့ခ်္နဲ႕ အဂၤလိပ္ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီ ေတြက ျမန္မာမွာ ကုန္တိုက္ဖြင့္
၁၆၂၈ တ႐ုတ္က ျမန္မာမင္းကို အခြန္ဘ႑ာ ဆက္ခ်ိန္ တန္ၿပီလို႕ ႏိႈးေဆာ္ဖို႕ သံေစလႊတ္
၁၆၃၀ မႏုသာရ ေ႐ႊမွ်ဥ္း ဓမၼသတ္ စီရင္
၁၆၃၅ အဝကို ၿမိဳ႕ေတာ္ေျပာင္း
၁၆၃၈ သာလြန္မင္းက စစ္တမ္းယူ
၁၆၅၂ - ၆၂ တ႐ုတ္ဘက္က အညာ ျမန္မာ နယ္ေတြမွာ ဝင္ေရာက္ လုယက္
၁၆၆၀ ရခိုင္မွာ ပိုက္ဆံ (ဒဂၤါး) သြန္းၿပီး သံုးစြဲၿမဲသံုး
၁၆၆၁ ၿမိဳ႕ေဟာင္းမွာ ႐ွား႐ႈဂ်ာ လုပ္ၾကံခံရ
၁၆၆၂ ယုန္ဂ္လ အညံ့ခံ
၁၆၆၆ မိုဂါ (ံဳဂုလ) ေတြ စစ္တေကာင္း သိမ္း၊ ဘဂၤလားကို မာဘဘ္နဲ႕ ပုတေက ပူးတြဲ ဖ်က္ဆီး လုယက္ျခင္း ရပ္စဲ
၁၆၇၇ ဒါ့ခ်္နဲ႕ အဂၤလိပ္ အိႏၵိယ ကုမၸဏီ တိုက္ခြဲေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံက ႐ုပ္သိမ္း
၁၆၈၃ ဒါ့ခ်္ကုမၸဏီ တိုက္ခြဲ ရခိုင္က ႐ုပ္သိမ္း
၁၆၈၇ ဘိတ္ (ၿမိတ္) မွာ အဂၤလိပ္ေတြ အသတ္ခံရ
၁၆၈၈ ဘိတ္ (ၿမိတ္) ကို ျပင္သစ္က ေခတၲသိမ္းယူ၊ ျပင္သစ္ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီ တိုက္ခြဲ တညင္မွာဖြင့္
၁၆၉၅ ဖလိဝုဒ့္နဲ႕ ဆီလီတို႕ အဝကိုေရာက္
၁၇၀၉ အဂၤလိပ္ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီ တိုက္ခြဲ တညင္မွာ ျပန္ဖြင့္
၁၇၂၁ ကက္သလစ္ သာသနာျပဳ လုပ္ငန္းစ
၁၇၂၄ - ၅၀ အညာ ျမန္မာဘက္ မဏိပူရမွာ လုယက္
၁၇၂၅ ျမန္မာက ဇင္းမယ္ကို လက္လႊတ္
၁၇၄၀ ဗဂိုး၊ တညင္၊ မဒမ က ျမန္မာေတြ ေျပးခဲ့ရ
၁၇၄၃ ျမန္မာက တညင္ရ၊ ျပန္လက္လြတ္၊ မြန္က တညင္ရွိ အဂၤလိပ္ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုန္တိုက္ေတြကို မီးတိုက္
၁၇၄၇ အုတ္ဖိုေကြ႕ရွမ္းက မဒရာရွိ မြန္ေတြနဲ႕ ပူးေပါင္း
၁၇၅၀ အဝမင္းက ယြန္နန္ကို အကူအညီေတာင္း၊ မႏုရင္း ဓမၼသတ္ ျပဳစု
၁၇၅၁ ေက်ာက္ဆည္ကို မြန္တို႕သိမ္း
၁၇၅၂ အဝကို မြန္တို႕သိမ္း
၁၇၅၃ အဝက မြန္တို႕ထြက္
၁၇၅၄ အဝကို မြန္တို႕က အႀကီးအက်ယ္ လာေရာက္ တိုက္ခိုက္တာကို အေလာင္းမင္းတရားက တြန္းလွန္
၁၇၅၅ မြန္တို႕က ဟံသာဝတီေရာက္ မင္းကို ေရမွာေဖ်ာက္၊ အေလာင္းမင္းတရား ေျပ၊ ျမန္ေအာင္၊ ရန္ကုန္ကို သိမ္း၊
အဂၤလိပ္ သေဘၤာေတြကို ဖမ္း၊ ရန္ကုန္မွာ မီးေလာင္၊ ကပၸတိန္ ေဗကာ သံအျဖစ္နဲ႕ အေလာင္းမင္းတရားဆီ လာ၊ မဏိပူရကို
ပထမ အႀကိမ္ ဖ်က္ဆီး ရွမ္းက အညံ့ခံ
၁၇၅၅ - ၅၆ တညင္ကို ရံ၊ ျပင္သစ္ သေဘၤာကို ဖမ္း
၁၇၅၆ မႏုက်ယ္ကို ျပဳစု
၁၇၅၆ - ၅၇ ဗဂိုးကိုရံ၊ မြန္တို႕ကို အၿပီးတိုင္ႏိုင္
၁၇၅၇ လက္စတာ သံအျဖစ္နဲ႕လာ၊ အဂၤလိပ္နဲ႕ အေလာင္းမင္းတရား ညႇိႏိႈင္းေရး ေအာင္ျမင္
၁၇၅၈ - ၅၉ အေလာင္းမင္းတရားက မဏိပူရကို ေအာင္ႏိုင္
၁၇၅၉ နာဂရစ္ သတ္ပြဲ
၁၇၆၀ အယုဒၶယ (ယိုးဒယား) ကို ျမန္မာက ပဥၥမအႀကိမ္ ဝန္းရံ၊ တနသၤာရီကို ျမန္မာက သိမ္း၊ အဲဗ္စ္
သံအဖြဲ႕ေရာက္၊ ရန္ကုန္မွာ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုန္တိုက္ဖြင့္
၁၇၆၃ လက္ဝဲသုႏၵရက မဲဇာေတာင္ေျခ ရတု ေရးသား စီကံုး
၁၇၆၄ မဏိပူရကို တိုက္ခိုက္လုယက္
၁၇၆၅ အဝကို မင္းေနျပည္ ျပန္လုပ္၊ ဗ်ာက႐ိုဏ္းက်မ္း ေရး
၁၇၆၇ အယုဒၶယ (ယိုးဒယား) ကို ျမန္မာက ဆ႒မ အႀကိမ္ ဝန္းရံသိမ္းယူ
၁၇၆၅ - ၆၉ တ႐ုတ္ က်ဴးေက်ာ္စစ္
၁၇၇၃ မြန္ေတြ ထိုင္းလင္းဘက္မွာ ခိုလံႈ
၁၇၇၄ ဆင္ျဖဴရွင္က ေ႐ႊတိဂံုေစတီကို အခုလက္ရွိ ဉာဏ္ေတာ္ ၃၂၇ ေပထိ ျမႇင့္၊ မြန္မင္းကို သုတ္သင္
၁၇၆၈ - ၈၂ ျဖာတက္က ထိုင္းလင္း (ယိုးဒယား) က ျမန္မာေတြကို တိုက္ထုတ္
၁၇၇၅ - ၇၇ ကခ်နဲ႕ ဂ်ိမ္တိယ စစ္ေၾကာင္းခ်ီတက္
၁၇၇၆ ျမန္မာစာ သင္ပုန္းႀကီးကို အီတလီမွာ ပံုႏွိပ္
၁၇၈၀ မဟာဗႏၶဳလ ေမြးဖြား
၁၇၈၃ အမရပူရကို မင္းေနျပည္လုပ္၊ ရန္ကုန္ကို မြန္တို႕က ေခတၲသိမ္း
၁၇၈၄ - ၈၅ ရခိုင္ကိုသိမ္း၊ အရပ္ရပ္ ေက်ာက္စာေတြ စု
၁၇၈၄ စစ္တမ္းေကာက္
၁၇၈၅ - ၈၆ ထိုင္းလင္း (ယိုးဒယား) ကိုတိုက္
၁၇၈၇ တ႐ုတ္က ျမန္မာကို သံလႊတ္
၁၇၉၀ - ၉၇ မင္းကြန္းမွာ ဘုရားတည္
၁၇၉၄ ရခိုင္မွာ သူပုန္ထ၊ ျမန္မာက စစ္တေကာင္း ဘက္ကိုဝင္
၁၇၉၅ - ၁၈၀၂ ထိုင္း သံအဖြဲ႕ေရာက္၊ ခ်င္းပ်ံ သူပုန္ထ၊ ရခိုင္ေတြ စစ္တေကာင္း ဘက္မွာ ခိုလံႈ၊ ေကာက္
သံအဖြဲ႕ေရာက္
၁၈၀၂ သီရိလကၤာမွာ အမရပူရ သံဃာဂိုဏ္းေရာက္
၁၈၀၃ က်ိဳင္း႐ံုႀကီးကို ယိုးဒယား ဘက္က ဝင္ေရာက္ လုယက္ က်ိဳင္းတံုက လူေတြ ဖမ္းသြား
၁၈၀၃ - ၁၈၀၉ - ၁၈၁၁ ကဲန္နဒ္ သံအဖြဲ႕ေရာက္
၁၈၀၇ - ၁၆ အညာျမန္မာမွာ ငတ္မြတ္ျခင္းေဘး ဆိုက္ေရာက္
၁၈၀၉ - ၁၁ ျမန္မာက ကရာကြ်န္းစက္နဲ႕ ဂ်န္႕စီလံုကို သြားၿပီး လုယက္
၁၈၁၀ ဗုဒၶဂါယာကို ျမန္မာက ဘုရားဖူးသြား
၁၈၁၃ မဏိပူရကို ခ်ီတက္၊ ဂ်ပ္ဆင္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေရာက္
၁၈၁၄ မဒမမွာ မြန္ေတြ ပုန္ကန္ ထိုင္းလင္းဘက္ကို ဝင္ေရာက္ ခိုလံႈ
၁၈၁၅ ခ်င္းပ်ံ ကြယ္လြန္
၁၈၁၆ အာသမ္ကို ျမန္မာက တိုက္ခိုက္ ေအာင္ျမင္
၁၈၁၈ ျမန္မာက ဘဂၤလားကိုလဲ ပိုင္ဆိုင္တယ္လို႕ စေျပာ
၁၈၁၉ ျမန္မာက မဏိပူရကို သိမ္း၊ ျမန္မာက အာသမ္ကို သိမ္း
၁၈၂၃ အဝကို မင္းေနျပည္ ျပန္လုပ္၊ ရွင္မျဖဴ (ဆဟာဟပုရိ) ကြ်န္းကို ျမန္မာက သိမ္း
၁၈၂၄ - ၂၆ အဂၤလိပ္ - ျမန္မာ ပထမစစ္ ျဖစ္ပြား၊ ရခိုင္နဲ႕ တ နသၤာရီကို အဂၤလိပ္ယူ
၁၈၅၂ အဂၤလိပ္ - ျမန္မာ ဒုတိယစစ္ ျဖစ္ပြား၊ အေၾကျမန္မာကို အဂၤလိပ္သိမ္း
၁၈၅၇ မႏၩေလးၿမိဳ႕ စတည္
၁၈၈၅ အဂၤလိပ္ - ျမန္မာ တတိယစစ္ ျဖစ္ပြား၊ အညာျမန္မာကို အဂၤလိပ္ သိမ္း
ျမန္မာႏိုင္ငံ (၁၃၀၀ - ၁၈၈၅) ျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မႈ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ျဖစ္ပါတယ္။
သန္းထြန္း
မွတ္ခ်က္။ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလမွာ မံုေ႐ြး စာအုပ္တိုက္က ထုတ္ေဝ ျဖန္႕ခ်ိတဲ့ 'ေဒါက္တာ သန္းထြန္း ဖုကုအိုကသြား မွတ္တမ္း'
စာအုပ္က ေဒါက္တာ သန္းထြန္း ေရးသားတဲ့ "ျမန္မာသစ္" စာတမ္းမွ ျပန္လည္ေကာက္ႏႈတ္ေဖာ္ျပပါသည
ကို ၾကည့္မယ္ဆိုလွ်င္ ေအာက္ပါအတိုင္း ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၃၀၀ ပုဂံႏိုင္ငံပ်က္
၁၃၀၁ တ႐ုတ္က ျမင္စိုင္းကို ရေအာင္ မသိမ္းႏိုင္
၁၃၁၂ ပင္းယၿမိဳ႕တည္
၁၃၆၂ ဗညားဦး ေ႐ႊတိဂံု ေစတီ ဉာဏ္ေတာ္ကို ၆၆ ေပထိျမႇင့္
၁၃၆၄ ရွမ္းဖ်က္လို႕ ပင္းယ၊ စစ္ကိုင္းပ်က္
၁၃၆၅ အဝၿမိဳ႕တည္
၁၃၆၈ ဇီးေတာဆည္ ေဆာက္၊ မိတၳီလာကန္ ျပန္ဆည္
၁၃၆၉ မဒမ က နန္းေတာ္ကို ဗဂိုးေျပာင္း
၁၃၇၄ ရခိုင္က ျမန္မာမွာ နန္းလ်ာေတာင္း
၁၃၉၀ - ၉၁ ေဗာေလာက်န္းေတာ ေသ၊ မင္းရဲေက်ာ္စြာ ေမြး
၁၄၀၄ ရခိုင္မင္းေတြ ရခိုင္ဘြဲ႕အျပင္ မဟာေမဒင္ဘြဲ႕ကိုလဲယူ
၁၄၃၃ ၿမိဳ႕ေဟာင္း (ေျမာက္ဦး) တည္
၁၄၃၅ ပထမ ဥေရာပတိုက္သား နိကိုလိုဒီကြန္တီ ဗဂိုးေရာက္
၁၄၃၇ သံတြဲ ရခိုင္ လက္ေအာက္ခံ စျဖစ္
၁၄၄၆ သိုဟန္ဘြား တ႐ုတ္မွာ အညံ့ခံ
၁၄၅၀ ဗညားက်န္ ေ႐ႊတိဂံုေစတီ ဉာဏ္ေတာ္ကို ေပ ၃၀၂ ထိျမႇင့္
၁၄၅၃ တာ့ခ္ေတြ ကြန္စတန္တီနိုပယ္ၿမိဳ႕ေတာ္ႀ
၁၄၅၃ ရွင္ဥတၲမေက်ာ္၊ ရွင္သီလဝံသတို႕ ေမြးဖြား၊ ျမန္မာစာေပ ႀကီးပြား
၁၄၅၆ အဝက ကႏၵီစြယ္ေတာ္တိုက္ကို အဖူးအေမွ်ာ္သြား
၁၄၆၀ ရွင္ေစာပု ေ႐ႊတိဂံု ေစတီ ရင္ျပင္ေတာ္ကို ခ်ဲ႕
၁၄၇၂ ရာမာဓိပတိ (ဓမၼေစတီ) မင္းက ဗုဒၶဂါယာကို အလွဴေတာ္ ပို႕လႊတ္
၁၄၅၇ ရာမာဓိပတိ (ဓမၼေစတီ) မင္းက သာသနာ သန္႕စင္ေရး အတြက္ သီရိလကၤာနဲ႕ ဆက္သြယ္၊ ကလ်ာဏီ
ေက်ာက္စာ ေရးထိုး
၁၄၉၀ ဗာ့စကိုဒဂါမက အိႏၵိယ ေရလမ္းကို စၿပီး ေတြ႕ရွိ
၁၅၀၃ ေတာင္ငူက ေက်ာက္ဆည္နယ္ကို သိမ္းယူ
၁၅၀၃ မိုးညႇင္းက ေ႐ႊဘိုနယ္ကိုသိမ္း
၁၅၀၇ လုဒိုဗိကိုဒီဗာသိမ ေရာက္
၁၅၁၉ မဒမမွာ ပုတေက (ဖဳရတုဂုေစေ) ေတြ ကုန္တိုက္ လာဖြင့္
၁၅၂၃ သိုဟန္ဘြား အဝ မင္းျဖစ္
၁၅၃၉ တပင္ေ႐ႊထီး ဗဂိုးသိမ္း၊ ဗဂိုးမွာ နန္းသစ္ေဆာက္
၁၅၄၁ တပင္ေ႐ႊထီး မဒမကိုသိမ္း
၁၅၄၄ တပင္ေ႐ႊထီး ျမင္းျခံ အထိ အညာျမန္မာကိုသိမ္း
၁၅၄၆ ငၾကည္ေျမာင္း ေဖာက္
၁၅၄၇ ၿမိဳ႕ေဟာင္းကို တိုက္လာတဲ့ ျမန္မာတပ္ကို မင္းဘင္က တြန္းလွန္
၁၅၄၈ အယုဒၶယ (ယိုးဒယား) ကို ျမန္မာက ပထမ အႀကိမ္ ဝန္းရံတိုက္ခိုက္
၁၅၅၀ တပင္ေ႐ႊထီး လုပ္ၾကံခံရ၊ မြန္ေတြက ျမန္မာကို ဗဂိုးက ႏွင္
၁၅၅၁ ဘုရင့္ေနာင္ (ဟံသာဝတီ ဆင္ျဖဴရွင္) ဗဂိုးရ၊ သမိန္ေထာကို ကြပ္
၁၅၅၅ ကႏၵီ စြယ္ေတာ္တိုက္ကို ဘုရင့္ေနာင္ (ဟံသာဝတီ ဆင္ျဖဴရွင္) က ပူေဇာ္ ကန္ေတာ့လႊတ္
၁၅၅၅ - ၅၉ ဘုရင့္ေနာင္ (ဟံသာဝတီ ဆင္ျဖဴရွင္) က အညာျမန္မာ၊ ရွင္းျပည္၊ မဏိပူရက လင္းဇင္း (ဗိယင္ခ်န္း)
ထိသိမ္း၊ သူပိုင္တဲ့ နယ္တြင္းမွာ နတ္ကို သားေကာင္နဲ႕ ယဇ္ပူေဇာ္တာ၊ လူစေတးတာ ေတြကို တားျမစ္ ပိတ္ပင္။
၁၅၆၄ အယုဒၶယ (ယိုးဒယား) ကို ျမန္မာက ဒုတိယ အႀကိမ္ ဝန္းရံ၊ ၿမိဳ႕ကိုသိမ္း၊ တနသၤာရီ ျမန္မာ လက္ေအာက္ခံ
ျဖစ္လာ၊ ဗဂိုးကို မီး႐ိႈ႕ ဖ်က္ဆီး၊
၁၅၆၇ အေၾကျမန္မာ (ျမစ္ဝကြ်န္းေပၚ ေဒသ) မွာ ငတ္မြတ္ ေခါင္းပါးတဲ့ ေဘးဆိုက္
၁၅၆၉ အယုဒၶယ (ယိုးဒယား)ကို ျမန္မာက တတိယ အႀကိမ္ ဝန္းရံ၊
၁၅၇၄ - ၇၆ ဟံသာဝတီ ဆင္ျဖဴရွင္ သီရိလကၤာက သမီးကညာနဲ႕ စြယ္ေတာ္ရ
၁၅၈၀ခန္႕ ဓမၼသတ္ေက်ာ္နဲ႕ ကိုးေဆာင္ခ်ဳပ္ေရးၿပီး
၁၅၈၇ - ၉၃ အယုဒၶယ (ယိုးဒယား) ကို ျမန္မာက စတုတၲ အႀကိမ္ ဝန္းရံ၊ ဘာမွ် အရာမေရာက္
၁၆၀၀ ရခိုင္၊ ယိုးဒယား ေပါင္းၿပီး ဗဂိုးကိုတိုက္၊ အေၾကျမန္မာ (ျမစ္ဝကြ်န္းေပၚ) မွာ ငတ္မြတ္ ေခါင္းပါးျခင္း ေဘးဆိုက္၊
ႏိုင္ငံ အစိတ္စိတ္ ၿပိဳကြဲ၊ ဒီဗရစ္တို တညင္မွာ အခိုင္အမာေန
၁၆၀၉ ရွင္မျဖဴ (ဆာနဒဝိပ) ကြ်န္းမွာ ထိေဗာင္ (ထိဗဳာ) အခိုင္အမာ တပ္စြဲ
၁၆၁၃ အေနာက္ဘက္ လြန္မင္းက မင္းဆက္ကို ခိုင္ခံ့ေအာင္ လုပ္ၿပီး တညင္ကိုသိမ္း
၁၆၁၇ မင္းခေမာင္းက ရွင္မျဖဴ ကြ်န္းကိုသိမ္း၊ မာ့ဘ္နဲ႕ ပုတေက (ဖဳရတုဂရေစေ) ေပါင္းၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ကို တိုက္ခိုက္
၁၆၁၉ အဂၤလိပ္ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီ ကိုယ္စားလွယ္ ဗဂိုးေရာက္
၁၆၂၅ မာ့ဘ္ - ပုေတေက ေပါင္းၿပီး ဒကၠ (ဓာငငာ) ကို တိုက္
၁၆၂၇ ဒါ့ခ်္နဲ႕ အဂၤလိပ္ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီ ေတြက ျမန္မာမွာ ကုန္တိုက္ဖြင့္
၁၆၂၈ တ႐ုတ္က ျမန္မာမင္းကို အခြန္ဘ႑ာ ဆက္ခ်ိန္ တန္ၿပီလို႕ ႏိႈးေဆာ္ဖို႕ သံေစလႊတ္
၁၆၃၀ မႏုသာရ ေ႐ႊမွ်ဥ္း ဓမၼသတ္ စီရင္
၁၆၃၅ အဝကို ၿမိဳ႕ေတာ္ေျပာင္း
၁၆၃၈ သာလြန္မင္းက စစ္တမ္းယူ
၁၆၅၂ - ၆၂ တ႐ုတ္ဘက္က အညာ ျမန္မာ နယ္ေတြမွာ ဝင္ေရာက္ လုယက္
၁၆၆၀ ရခိုင္မွာ ပိုက္ဆံ (ဒဂၤါး) သြန္းၿပီး သံုးစြဲၿမဲသံုး
၁၆၆၁ ၿမိဳ႕ေဟာင္းမွာ ႐ွား႐ႈဂ်ာ လုပ္ၾကံခံရ
၁၆၆၂ ယုန္ဂ္လ အညံ့ခံ
၁၆၆၆ မိုဂါ (ံဳဂုလ) ေတြ စစ္တေကာင္း သိမ္း၊ ဘဂၤလားကို မာဘဘ္နဲ႕ ပုတေက ပူးတြဲ ဖ်က္ဆီး လုယက္ျခင္း ရပ္စဲ
၁၆၇၇ ဒါ့ခ်္နဲ႕ အဂၤလိပ္ အိႏၵိယ ကုမၸဏီ တိုက္ခြဲေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံက ႐ုပ္သိမ္း
၁၆၈၃ ဒါ့ခ်္ကုမၸဏီ တိုက္ခြဲ ရခိုင္က ႐ုပ္သိမ္း
၁၆၈၇ ဘိတ္ (ၿမိတ္) မွာ အဂၤလိပ္ေတြ အသတ္ခံရ
၁၆၈၈ ဘိတ္ (ၿမိတ္) ကို ျပင္သစ္က ေခတၲသိမ္းယူ၊ ျပင္သစ္ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီ တိုက္ခြဲ တညင္မွာဖြင့္
၁၆၉၅ ဖလိဝုဒ့္နဲ႕ ဆီလီတို႕ အဝကိုေရာက္
၁၇၀၉ အဂၤလိပ္ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီ တိုက္ခြဲ တညင္မွာ ျပန္ဖြင့္
၁၇၂၁ ကက္သလစ္ သာသနာျပဳ လုပ္ငန္းစ
၁၇၂၄ - ၅၀ အညာ ျမန္မာဘက္ မဏိပူရမွာ လုယက္
၁၇၂၅ ျမန္မာက ဇင္းမယ္ကို လက္လႊတ္
၁၇၄၀ ဗဂိုး၊ တညင္၊ မဒမ က ျမန္မာေတြ ေျပးခဲ့ရ
၁၇၄၃ ျမန္မာက တညင္ရ၊ ျပန္လက္လြတ္၊ မြန္က တညင္ရွိ အဂၤလိပ္ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုန္တိုက္ေတြကို မီးတိုက္
၁၇၄၇ အုတ္ဖိုေကြ႕ရွမ္းက မဒရာရွိ မြန္ေတြနဲ႕ ပူးေပါင္း
၁၇၅၀ အဝမင္းက ယြန္နန္ကို အကူအညီေတာင္း၊ မႏုရင္း ဓမၼသတ္ ျပဳစု
၁၇၅၁ ေက်ာက္ဆည္ကို မြန္တို႕သိမ္း
၁၇၅၂ အဝကို မြန္တို႕သိမ္း
၁၇၅၃ အဝက မြန္တို႕ထြက္
၁၇၅၄ အဝကို မြန္တို႕က အႀကီးအက်ယ္ လာေရာက္ တိုက္ခိုက္တာကို အေလာင္းမင္းတရားက တြန္းလွန္
၁၇၅၅ မြန္တို႕က ဟံသာဝတီေရာက္ မင္းကို ေရမွာေဖ်ာက္၊ အေလာင္းမင္းတရား ေျပ၊ ျမန္ေအာင္၊ ရန္ကုန္ကို သိမ္း၊
အဂၤလိပ္ သေဘၤာေတြကို ဖမ္း၊ ရန္ကုန္မွာ မီးေလာင္၊ ကပၸတိန္ ေဗကာ သံအျဖစ္နဲ႕ အေလာင္းမင္းတရားဆီ လာ၊ မဏိပူရကို
ပထမ အႀကိမ္ ဖ်က္ဆီး ရွမ္းက အညံ့ခံ
၁၇၅၅ - ၅၆ တညင္ကို ရံ၊ ျပင္သစ္ သေဘၤာကို ဖမ္း
၁၇၅၆ မႏုက်ယ္ကို ျပဳစု
၁၇၅၆ - ၅၇ ဗဂိုးကိုရံ၊ မြန္တို႕ကို အၿပီးတိုင္ႏိုင္
၁၇၅၇ လက္စတာ သံအျဖစ္နဲ႕လာ၊ အဂၤလိပ္နဲ႕ အေလာင္းမင္းတရား ညႇိႏိႈင္းေရး ေအာင္ျမင္
၁၇၅၈ - ၅၉ အေလာင္းမင္းတရားက မဏိပူရကို ေအာင္ႏိုင္
၁၇၅၉ နာဂရစ္ သတ္ပြဲ
၁၇၆၀ အယုဒၶယ (ယိုးဒယား) ကို ျမန္မာက ပဥၥမအႀကိမ္ ဝန္းရံ၊ တနသၤာရီကို ျမန္မာက သိမ္း၊ အဲဗ္စ္
သံအဖြဲ႕ေရာက္၊ ရန္ကုန္မွာ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုန္တိုက္ဖြင့္
၁၇၆၃ လက္ဝဲသုႏၵရက မဲဇာေတာင္ေျခ ရတု ေရးသား စီကံုး
၁၇၆၄ မဏိပူရကို တိုက္ခိုက္လုယက္
၁၇၆၅ အဝကို မင္းေနျပည္ ျပန္လုပ္၊ ဗ်ာက႐ိုဏ္းက်မ္း ေရး
၁၇၆၇ အယုဒၶယ (ယိုးဒယား) ကို ျမန္မာက ဆ႒မ အႀကိမ္ ဝန္းရံသိမ္းယူ
၁၇၆၅ - ၆၉ တ႐ုတ္ က်ဴးေက်ာ္စစ္
၁၇၇၃ မြန္ေတြ ထိုင္းလင္းဘက္မွာ ခိုလံႈ
၁၇၇၄ ဆင္ျဖဴရွင္က ေ႐ႊတိဂံုေစတီကို အခုလက္ရွိ ဉာဏ္ေတာ္ ၃၂၇ ေပထိ ျမႇင့္၊ မြန္မင္းကို သုတ္သင္
၁၇၆၈ - ၈၂ ျဖာတက္က ထိုင္းလင္း (ယိုးဒယား) က ျမန္မာေတြကို တိုက္ထုတ္
၁၇၇၅ - ၇၇ ကခ်နဲ႕ ဂ်ိမ္တိယ စစ္ေၾကာင္းခ်ီတက္
၁၇၇၆ ျမန္မာစာ သင္ပုန္းႀကီးကို အီတလီမွာ ပံုႏွိပ္
၁၇၈၀ မဟာဗႏၶဳလ ေမြးဖြား
၁၇၈၃ အမရပူရကို မင္းေနျပည္လုပ္၊ ရန္ကုန္ကို မြန္တို႕က ေခတၲသိမ္း
၁၇၈၄ - ၈၅ ရခိုင္ကိုသိမ္း၊ အရပ္ရပ္ ေက်ာက္စာေတြ စု
၁၇၈၄ စစ္တမ္းေကာက္
၁၇၈၅ - ၈၆ ထိုင္းလင္း (ယိုးဒယား) ကိုတိုက္
၁၇၈၇ တ႐ုတ္က ျမန္မာကို သံလႊတ္
၁၇၉၀ - ၉၇ မင္းကြန္းမွာ ဘုရားတည္
၁၇၉၄ ရခိုင္မွာ သူပုန္ထ၊ ျမန္မာက စစ္တေကာင္း ဘက္ကိုဝင္
၁၇၉၅ - ၁၈၀၂ ထိုင္း သံအဖြဲ႕ေရာက္၊ ခ်င္းပ်ံ သူပုန္ထ၊ ရခိုင္ေတြ စစ္တေကာင္း ဘက္မွာ ခိုလံႈ၊ ေကာက္
သံအဖြဲ႕ေရာက္
၁၈၀၂ သီရိလကၤာမွာ အမရပူရ သံဃာဂိုဏ္းေရာက္
၁၈၀၃ က်ိဳင္း႐ံုႀကီးကို ယိုးဒယား ဘက္က ဝင္ေရာက္ လုယက္ က်ိဳင္းတံုက လူေတြ ဖမ္းသြား
၁၈၀၃ - ၁၈၀၉ - ၁၈၁၁ ကဲန္နဒ္ သံအဖြဲ႕ေရာက္
၁၈၀၇ - ၁၆ အညာျမန္မာမွာ ငတ္မြတ္ျခင္းေဘး ဆိုက္ေရာက္
၁၈၀၉ - ၁၁ ျမန္မာက ကရာကြ်န္းစက္နဲ႕ ဂ်န္႕စီလံုကို သြားၿပီး လုယက္
၁၈၁၀ ဗုဒၶဂါယာကို ျမန္မာက ဘုရားဖူးသြား
၁၈၁၃ မဏိပူရကို ခ်ီတက္၊ ဂ်ပ္ဆင္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေရာက္
၁၈၁၄ မဒမမွာ မြန္ေတြ ပုန္ကန္ ထိုင္းလင္းဘက္ကို ဝင္ေရာက္ ခိုလံႈ
၁၈၁၅ ခ်င္းပ်ံ ကြယ္လြန္
၁၈၁၆ အာသမ္ကို ျမန္မာက တိုက္ခိုက္ ေအာင္ျမင္
၁၈၁၈ ျမန္မာက ဘဂၤလားကိုလဲ ပိုင္ဆိုင္တယ္လို႕ စေျပာ
၁၈၁၉ ျမန္မာက မဏိပူရကို သိမ္း၊ ျမန္မာက အာသမ္ကို သိမ္း
၁၈၂၃ အဝကို မင္းေနျပည္ ျပန္လုပ္၊ ရွင္မျဖဴ (ဆဟာဟပုရိ) ကြ်န္းကို ျမန္မာက သိမ္း
၁၈၂၄ - ၂၆ အဂၤလိပ္ - ျမန္မာ ပထမစစ္ ျဖစ္ပြား၊ ရခိုင္နဲ႕ တ နသၤာရီကို အဂၤလိပ္ယူ
၁၈၅၂ အဂၤလိပ္ - ျမန္မာ ဒုတိယစစ္ ျဖစ္ပြား၊ အေၾကျမန္မာကို အဂၤလိပ္သိမ္း
၁၈၅၇ မႏၩေလးၿမိဳ႕ စတည္
၁၈၈၅ အဂၤလိပ္ - ျမန္မာ တတိယစစ္ ျဖစ္ပြား၊ အညာျမန္မာကို အဂၤလိပ္ သိမ္း
ျမန္မာႏိုင္ငံ (၁၃၀၀ - ၁၈၈၅) ျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မႈ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ျဖစ္ပါတယ္။
သန္းထြန္း
မွတ္ခ်က္။ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလမွာ မံုေ႐ြး စာအုပ္တိုက္က ထုတ္ေဝ ျဖန္႕ခ်ိတဲ့ 'ေဒါက္တာ သန္းထြန္း ဖုကုအိုကသြား မွတ္တမ္း'
စာအုပ္က ေဒါက္တာ သန္းထြန္း ေရးသားတဲ့ "ျမန္မာသစ္" စာတမ္းမွ ျပန္လည္ေကာက္ႏႈတ္ေဖာ္ျပပါသည
