วันศุกร์ที่ 26 มิถุนายน พ.ศ. 2558
วันจันทร์ที่ 22 มิถุนายน พ.ศ. 2558
วันศุกร์ที่ 19 มิถุนายน พ.ศ. 2558
- http://www.burmeseclassic.com တရားေတ္မ်ား၊ ျမန္မာဇာတ္ကားေဟာင္းမ်ား၊ဗီဒီယိုဇာတ္ကားအသစ္မ်ား ႏိုင္ငံျခားဇာတ္ကားမ်ား ၊ ကိုးရီယားဇာတ္လမ္းတဲြမ်ား၊သီးခ်င္းမ်ား ႏွင့္ ေဗဒင္မ်ား
- http://www.shweo.net/ ျမန္မာဗီဒီယိုဇာတ္ကားမ်ား
- http://www.myanmartvchannel.com/ ျမန္မာ TV လိုင္းမ်ားစုေပါင္းထား
- http://www.mrtv.gov.mm/ ျမန္မာရုပ္ျမင္ သံၾကားလိုင္း
- http://watch32.is/အႏွစ္သတ္ဆံုး ႏိုင္ငံျခား ဇာတ္ကားလိုင္း
- http://www.news-eleven.com/ 7 DAY သတင္းႏွင့္ သတင္းစာ
- http://icesat.gsfc.nasa.gov/ NASA သတင္း ျဂိဳလ္ထုႏွင့္ပတ္သတ္ေသာ
- http://www.moi.gov.mm/npe/km/ ေၾကးမံု သတင္းစာ
- http://www.moi.gov.mm/ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီး႒ာန
- http://www.myanmarmp3.net/en/albums/pull/57/a-chit-nhget ျမန္မာ သီခ်င္းေဟာင္း၊ သီခ်င္းအသစ္
- http://www.all-channel.com/
- https://www.youtube.com/watch?v=MpMSdvx9tQI.............
Liu Yi Fei
- http://video.mthai.com/series/player/1269847126.html
- http://www.cheapmonday.com/
- Fashion Week All the shows, All the time
- http://burma.irrawaddy.org/
- http://burmese.voanews.com/ ဗီြအိုေအ သတင္း
- http://burmese.dvb.no/
အေမရိကန္ႏိုင္ငံသားေျဖမယ့္သူေတြအတြက္ ေမးခြန္း ၁၀၀
လိုအပ္ေနသူမ်ားအတြက္ပါ
USCIS လို႔ဆိုတဲ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသားႏွင့္ လူဝင္မႈ႒ာနရဲ႕ေမးခြန္းမ်ားကို.. အေမရိကန္ေရာက္ၿပီး ႏိုင္ငံသားေျဖဖို႔ျပင္ေနၾကတဲ့ ျမန္မာျပည္သားေတြအတြက္ အက်ိဳးရွိမွာပါ.. ဘယ္သူမဆို အေနာ့္ဝက္ဘ္ဆိုက္မွာတက္ၾကည့္ၿပီး အခမဲ့ေဒါင္းလုဒ္လုပ္ၿပီး က်က္မွတ္လို႔ ရတာ မွန္ေပမယ့္ (အေမရိကန္မွာေနၿပီး) အင္တာနက္လည္း မသံုး အဂၤလိပ္စကားလည္း မတတ္ေသးသူေတြအတြက္ အေထာက္အကူျဖစ္ မွာေတာ့ေသခ်ာတယ္ေလ။ ေျဖတဲ့အခါ ဗမာလို ေျဖမရတာ မွန္ေပမယ့္ ဗမာလိုနားလည္ၿပီး အဂၤလိပ္လို ႀကိဳးစားက်က္ရင္ ပိုလြယ္မယ္ထင္ပါတယ္ မသိေသး သူေတြသိဖို႔ျဖစ္ၿပီး သိၿပီးသူေတြက လိုမယ့္သူေတြကိုလက္ဆင့္ကမ္းေပးႏိုင္ရင္ အေတာ္ေကာင္းမယ္ ထင္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံသားျဖစ္ေရးစာေမးပြဲတြင္ေျဖဆိုရမည့္ (ႏိုင္ငံ့သမိုင္း၊ အစိုးရႏွင့္ပတ္သက္သည့္) အရပ္ဘက္ဆိုင္ရာ
ေမးခြန္းမ်ား။
ႏိုင္ငံသားျဖစ္ေရးစာေမးပြဲတြင္ေျဖဆိုရမည့္ (ႏိုင္ငံ့သမိုင္း၊ အစိုးရႏွင့္ပတ္သက္သည့္) အရပ္ဘက္ ဆိုင္ရာ
ေမးခြန္း(၁ဝဝ)ႏွင့္အေျဖမ်ားအား ေအာက္တြင္ စာရင္းသြင္းေဖာ္ျပထားပါသည္။ ႏႈတ္ေျဖေမးခြန္းမ်ားျဖစ္ၿပီး သက္ဆိုင္ရာအရာရွိက ႏိုင္ငံသားေလွ်ာက္ထားသူအား ေမးခြန္း(၁ဝဝ)အနက္မွ (၁ဝ)ခု အထက္ ေမးပါ လိမ့္မည္။ အေျဖ (၁ဝ)ခုအနက္ (၆)ခု မွန္ေအာင္ေျဖဆိုႏိုင္မွ ႏိုင္ငံသားစာေမးပြဲေအာင္ျမင္မည္ျဖစ္သည္။
ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ရာထူးခန္႔အပ္မႈအေျပာင္းအလဲမ်ားေၾကာင့္ သင္ စာေမးပြဲလာေျဖခ်ိန္၌ တခ်ိဳ႔အေျဖမ်ား အေျပာင္းအလဲ ရွိေကာင္းရွိႏိုင္ပါမည္။ အေျဖမွန္ ေပးႏိုင္ေရးအတြက္ ေလ့လာက်က္မွတ္ရာတြင္ ေနာက္ဆံုးျဖစ္ေပၚေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို
ေသခ်ာ မွတ္သား ထားပါ။ မ်က္ေခ်မျပတ္ပါေစႏွင့္။ သင့္အား အင္တာဗ်ဴးလုပ္သူက လက္ရွိရာထူးတာဝန္ရွိသူ တဦးဦး၏အမည္ကိုေမးသည့္အခါ မိမိအင္တာဗ်ဴးလုပ္ေနခ်ိန္တြင္ ရာထူးႏွင့္တာဝန္တရားဝင္ရွိေနသူ၏ အမည္ကိုသာေျဖရပါမည္။ မွားေျဖမိလွ်င္ လက္သင့္ခံလိမ့္မည္မဟုတ္ပါ။
ဤေမးခြန္း(၁ဝဝ)အား ေျဖရာတြင္ အပိုေဆာင္းအေျဖမွန္မ်ား ရွိေကာင္းရွိႏိုင္ေၾကာင္းကို ဤ ႒ာနမွ သိထားၿပီးျဖစ္ေသာ္လည္း ေအာက္တြင္ေပးထားသည့္ အေျဖမ်ားကိုသံုး၍ျပန္ေျဖရန္ တိုက္တြန္း အပ္ပါသည္။
အေမရိကန္အစိုးရ
A: အေမရိကန္ဒီမိုကေရစီစနစ္၏အျခခံမူမ်ား
ႏိုင္ငံ၏ အျမင့္ဆံုးဥပေဒမွာ မည္သည္နည္း။
● ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒ ျဖစ္ပါသည္။
ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒက မည္သည့္အလုပ္လုပ္သနည္း။
● အစိုးရဖြဲ႔စည္း ခန္႔အပ္ေပးသည္။
● အစိုးရ၏လုပ္ငန္းတာဝန္ႏွင့္အဓိပၸာယ္တို႔အား အတိအက်သတ္မွတ္ေပးသည္။
● အေမရိကန္ျပည္သူတို႔၏ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားအား ကာကြယ္ေပးသည္။
ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒအစတြင္ စာလံုး (၃)လံုးျဖင့္ ကိုယ္တိုင္အစိုးရျဖစ္ေၾကာင္းအယူအဆကိုေရးထားသည္။ မည္သည့္စကားလံုးနည္း။
● ျပည္သူမ်ားျဖစ္သည့္ကၽြႏ္ုပ္တို႔သည္။ (We the People)
ျပင္ဆင္ခ်က္ဆိုသည္မွာ မည္သည္နည္း။
● ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ အေျပာင္းအလဲျပဳလုပ္ျခင္းျဖစ္သည္။
● ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ ထပ္မံျဖည့္စြက္ျခင္းျဖစ္သည္။
ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု၏ (၁ဝ)ႀကိမ္ေျမာက္ျပင္ဆင္ခ်က္ကို မည္သို႔ေခၚသနည္း။ ()
● ဘီလ္ ေအာ္ဖ္ ရိုက္စ္(ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးျပင္ဆင္ခ်က္ဥပေဒ)
ပထမဆံုးျပင္ဆင္ခ်က္တြင္ဆိုထားသည့္ လြတ္လပ္ခြင့္ သို႔မဟုတ္ ရပိုင္ခြင့္(၁)ခုမွာ မည္သည္နည္း။
● လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုခြင့္၊
● ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္၊
● လြတ္လပ္စြာစုရံုးခြင့္၊
● သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္၊
● အစိုးရထံအသနားခံစာ/အယူခံစာတင္ပိုင္ခြင့္၊
ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ ျပင္ဆင္ခ်က္ေပါင္း မည္မွ်ရွိသနည္း။
● (၂၇) ခ်က္ရွိပါသည္။
သင္သည္ အသက္((၆၅)ႏွစ္ သို႔မဟုတ္ ထို႔ထက္ႀကီးလွ်င္ျဖစ္ေစ၊ အေမရိကန္တြင္တရားဝင္ေနထိုင္ခြင့္ရထားသည္မွာ ႏွစ္(၂ဝ)ေက်ာ္ရွိသူျဖစ္လွ်င္ () ဤ အမွတ္ျပထားသည့္ ေမးခြန္းမ်ားကိုသာလွ်င္ ေလ့လာက်က္မွတ္ရန္လိုေကာင္းလိုပါလိမ့္မည္။
လြတ္လပ္ေရးေၾကညာစာတမ္းက ဘာလုပ္ခဲ့သနည္း။
● (ဂရိတ္ၿဗိတိန္ထံမွ) လြတ္လပ္ေရးရယူေၾကာင္း ေၾကျငာခဲ့သည္။
● (ဂရိတ္ၿဗိတိန္ထံမွ) လြတ္လပ္ေရးရရွိေၾကာင္း အတိအလင္းထုတ္ေဖာ္ေၾကညာခဲ့သည္။
● (ဂရိတ္ၿဗိတန္ထံမွ) အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသည္ လြတ္လပ္ေသာတိုင္းျပည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဖြင့္ဆိုခဲ့သည္။
လြတ္လပ္ေရးေၾကညာစာတမ္းတြင္ပါသည့္ ရပိုင္ခြင့္(၂)ခုမွာ မည္သည္တို႔နည္း။
● အသက္(ဘဝ)၊
● လြတ္လပ္ခြင့္၊
● ေပ်ာ္ရႊင္သုခရရွိေစမႈ၊
ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ဆိုသည္မွာ မည္သည္နည္း။
● မည္သည့္ဘာသာကိုမဆို ကိုးကြယ္ေဆာင္ရြက္ပိုင္ခြင့္ သို႔မဟုတ္ ဘာသာတရားတခုခုကို မကိုးကြယ္မေဆာင္ရြက္ပိုင္ခြင့္။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ စီးပြားေရးစနစ္မွာ မည္သည္နည္း။ ()
● အရင္းရွင္စီးပြားေရးစနစ္ ျဖစ္သည္။
● ေဈးကြက္စီးပြားေရးစနစ္ ျဖစ္သည္။
တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဆိုသည္မွာ မည္သည္နည္း။
● လူတိုင္း ဥပေဒကိုလိုက္နာရမည္။
● ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ဥပေဒကိုနာခံရမည္။
● အစိုးရက ဥပေဒကိုနာခံရမည္။
● ဥပေဒအထက္တြင္ မည္သူမွ်မရွိေစရ။
B: အစိုးရဖြဲ႔စည္းထားပံုစနစ္
အစိုးရအဖြဲ႔၏အစိတ္အပိုင္း(သို႔မဟုတ္) ႒ာနဆိုင္ရာအမည္(၁)ခုအား ေျပာပါ။
● ကြန္ဂရက္စ္၊
● ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္၊
● ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ၊
● အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔(အစိုးရ)
● တရားရံုးမ်ား၊
● တရားေရးဆိုင္ရာ၊
အစိုးရ႒ာနတခုခု အာဏာအလြန္အကၽြံသံုးမရေစရန္ မည္သို႔တားျမစ္ထားသနည္း။
● ႒ာနတခုႏွင့္တခု အျပန္အလွန္ထိန္းၫွိထားျခင္း၊
● အာဏာကို တေနရာထဲတြင္စုပံုေပးမထားပဲ ျဖန္႔ခြဲထားျခင္း၊
အုပ္ခ်ဴပ္ေရးအဖြဲ႔(အစိုးရ)တြင္တာဝန္အရွိဆံုးမွာ မည္သူနည္း။
● ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတျဖစ္သည္။
ျပည္ေထာင္စုဥပေဒမ်ားကို မည္သူကျပဳသနည္း။
● ကြန္ဂရက္စ္၊
● အထက္လႊတ္ေတာ္(ဆီးနိတ္)ႏွင့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ (ေဟာက္စ္ေအာ့ဖ္ရီပဆင္န္ေတးတဗ္စ္)၊
● (ျပည္ေထာင္စု (သို႔) အမ်ိဳးသား) ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္၊
သင္သည္ အသက္((၆၅)ႏွစ္ သို႔မဟုတ္ ထို႔ထက္ႀကီးလွ်င္ျဖစ္ေစ၊ အေမရိကန္တြင္တရားဝင္ေနထိုင္ခြင့္ရထားသည္မွာ ႏွစ္(၂ဝ)ေက်ာ္ရွိသူျဖစ္လွ်င္ () ဤ အမွတ္ျပထားသည့္ ေမးခြန္းမ်ားကိုသာလွ်င္ ေလ့လာက်က္မွတ္ရန္လိုေကာင္းလိုပါလိမ့္မည္။
အေမရိကန္ကြန္ဂရက္စ္၏အစိတ္အပိုင္း (၂)ခုမွာ မည္သည္တို႔နည္း။ ()
● အထက္လႊတ္ေဆာ္(ဆီးနိတ္)ႏွင့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္(ေဟာက္စ္ေအာ့ဖ္ရီပရီဆန္င္ေတးတဗ္စ္)
အေမရိကန္တြင္ ဆီနိတ္တာ(အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္) မည္မွ်ရွိသနည္း။
● (၁ဝဝ) ရွိပါသည္။
ဆီနိတ္တာမ်ားအား ဘယ္ႏွႏွစ္အတြက္ ေရြးေကာက္ၾကသနည္း။
● (၆)ႏွစ္အတြက္ေရြးေကာက္သည္။
လက္ရွိ သင္ေနသည့္ျပည္နယ္၏ ဆီနိတ္တာမ်ားအနက္ တစ္ဦးအမည္ကိုေျပာျပပါ။ ()
● အေျဖအမ်ိဳးမ်ိဳးကြဲျပားႏိုင္ပါမည္။ (District of Columbia (D.C.) တြင္ေနသူမ်ားႏွင့္ အေမရိကန္ပိုင္နယ္နမိတ္မ်ားအတြင္း ေနထိုင္သူမ်ား)
ဒီစီတြင္ ဆီနိတ္တာမရွိသလို ဆီနိတ္တာမရွိသည့္ အေမရိကန္ပိုင္နယ္နမိတ္မ်ားရွိသည္)
ေအာက္လႊတ္ေတာ္(ေဟာက္စ္ေအာ့ဖ္ရီပရီဆန္င္ေတးတဗ္စ္)တြင္ မဲေပးခြင့္ရွိသူ မည္မွ်ရွိသနည္း။
● ေလးရာသံုးဆယ့္ငါးဦး(၄၃၅)ရွိသည္။
ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္(ေဟာက္စ္ေအာ့ဖ္ရီပရီဆန္င္ေတးတဗ္စ္)ကို ဘယ္ႏွႏွစ္အတြက္ ေရြးေကာက္ၾကသနည္း။
● (၂) ႏွစ္အတြက္ေရြးေကာက္သည္။
လက္ရွိ သင္ေနသည့္ျပည္နယ္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္(ရီပရီဆန္င္ေတးတဗ္စ္)၏အမည္ေျပာျပပါ။
● အေျဖအမ်ိဳးမ်ိဳးကြဲျပားႏိုင္ပါမည္။ (လႊတ္ေတာ္တြင္မဲေပးပိုင္ခြင့္မရွိသည့္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား (သို႔မဟုတ္) ေဒသေကာ္မရွင္နာမ်ားသာရွိသည့္ နယ္နမိတ္မ်ားတြင္ေနထိုင္သူမ်ားမွာ ထိုသူတို႔၏အမည္ကိုေျပာျပရန္သာ လိုလိမ့္မည္။ ေနထိုင္ရာနယ္နမိတ္ရွိကိုယ္စားလွယ္သည္ လႊတ္ေတာ္တြင္ မဲေပးပိုင္ခြင့္မရွိေၾကာင္းေဖာ္ျပသည့္ အေထာက္အထား(စာ)ပါလွ်င္လည္း လက္ခံပါမည္)
ဆီနိတ္တာ(အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္)သည္ မည္သူ႔ကို ကိုယ္စားျပဳသနည္း။
● အဆိုပါျပည္နယ္တြင္ေနထိုင္သူအားလံုးကို ကိုယ္စားျပဳသည္။
အခ်ိဳ႔ျပည္နယ္မ်ား အဘယ့္ေၾကာင့္ အျခားျပည္နယ္မ်ားထက္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္(ရီပရီဆန္င္ေတးတဗ္စ္) ပိုမ်ားေနၾကသနည္း။
● ျပည္နယ္တြင္းေနထိုင္သူ လူဦးေရေၾကာင့္၊
● လူဦးေရ ပိုမ်ားေနျခင္းေၾကာင့္၊
● အျခားျပည္နယ္မ်ားထက္ လူဦးေရပိုမ်ားေနျခင္းေၾကာင့္၊
ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတကို ဘယ္ႏွႏွစ္အတြက္ ေရြးေကာက္ၾကသနည္း။
● (၄) ႏွစ္အတြက္ေရြးေကာက္သည္။
ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတကို မည္သည့္လတြင္ မဲေပးေရြးေကာက္ၾကသနည္း။ ()
● ႏိုဝင္ဘာလတြင္ ေရြးေကာက္သည္။
လက္ရွိ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသမၼတအမည္။ ()
● ဘရက္ခ္အိုဘားမား (Barack Obama)
● အိုဘားမား (Obama)
လက္ရွိ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ ဒုသမၼတအမည္။
● ဂ်ိဳးဇက္ အာရ္ ဘိုင္ဒန္ ဂ်ဴနီယာ (Joseph R. Biden, Jr.)
● ဂ်ိဳး ဘိုင္ဒန္ (Joe Biden)
● ဘိုင္ဒန္ (Biden)
သင္သည္ အသက္((၆၅)ႏွစ္ သို႔မဟုတ္ ထို႔ထက္ႀကီးလွ်င္ျဖစ္ေစ၊ အေမရိကန္တြင္တရားဝင္ေနထိုင္ခြင့္ရထားသည္မွာ ႏွစ္(၂ဝ)ေက်ာ္ရွိသူျဖစ္လွ်င္ () ဤ အမွတ္ျပထားသည့္ ေမးခြန္းမ်ားကိုသာလွ်င္ ေလ့လာက်က္မွတ္ရန္လိုေကာင္းလိုပါလိမ့္မည္။
သမၼတအေနႏွင့္ ရာထူးတြင္ဆက္လက္မထမ္းေဆာင္ႏိုင္လွ်င္ မည္သူ သမၼတျဖစ္လာမည္နည္း။
● ဒု သမၼတသည္ သမၼတျဖစ္လာမည္။
သမၼတေရာ ဒု သမၼတပါ တာဝန္မထမ္းေဆာင္ႏိုင္ေတာ့လွ်င္ မည္သူ သမၼတျဖစ္လာမည္နည္း။
● ေအာက္လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ (The Speaker of the House)
တပ္မေတာ္တြင္ မည္သူက ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ျဖစ္သနည္း။
● ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတသည္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ျဖစ္ပါသည္။
မည္သူလက္မွတ္ထိုးမွ ဥပေဒတခုအတည္ျဖစ္သနည္း။
● ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ လက္မွတ္ထိုးမွျဖစ္ပါသည္။
ဥပေဒၾကမ္းကို ဗီတိုအာဏာမည္သူသံုး၍ပယ္ခလ်ႏိုင္သနည္း။
● ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတတြင္ ဗီတိုအာဏာသံုးခြင့္ရွိပါသည္။
ကက္ဘိနက္အဖြဲ႔က ဘာလုပ္သနည္း။
● သမၼတအား အႀကံေပးရပါသည္။
ကက္ဘိနက္ႏွင့္အဆင့္တူ ရာထူး (၂)မွာ မည္သည္တို႔နည္း။
● စိုက္ပ်ိဳးေရးဝန္ႀကီး
● ကုန္သြယ္ေရးဝန္ႀကီး
● ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး
● ပညာေရးဝန္ႀကီး
● စြမ္းအင္ဝန္ႀကီး
● က်န္းမာေရးႏွင့္လူသားေရးရာဝန္ေဆာင္မႈဝန္ႀကီး
● အမိေျမလံုၿခံဳေရးဝန္ႀကီး
● ၿမိဳ့ျပဖြံ႔ၿဖိဳးေရးႏွင့္အိုးအိမ္ဝန္ႀကီး
● ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီး
● အလုပ္သမားဝန္ႀကီး
● ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး
● သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးဝန္ႀကီး
● ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီး
● စစ္ျပန္စစ္မႈထမ္းေဟာင္းေရးရာဝန္ႀကီး
● ႏိုင္ငံေတာ္ေရွ႔ေနခ်ဳပ္
● ဒု သမၼတ
တရားေရး႒ာနက ဘာလုပ္သနည္း။
● ဥပေဒမ်ားအားျပန္လည္သံုးသပ္ျခင္း၊
● ဥပေဒမ်ားအား ရွင္းလင္းဖြင့္ဆိုျပျခင္း၊
● (အျငင္းပြားမႈ) အမႈအခင္းမ်ားအား ေျဖရွင္းေပးျခင္း၊
● ဥပေဒတရပ္ရပ္သည္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒႏွင့္ ဆန္႔က်င္မႈရွိ/မရွိအား အဆံုးအျဖတ္ေပးျခင္းတို႔ျဖစ္သည္။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏အျမင့္ဆံုးရံုးေတာ္မွာ မည္သည္နည္း။
● ဗဟိုတရားရံုးျဖစ္သည္။
သင္သည္ အသက္((၆၅)ႏွစ္ သို႔မဟုတ္ ထို႔ထက္ႀကီးလွ်င္ျဖစ္ေစ၊ အေမရိကန္တြင္တရားဝင္ေနထိုင္ခြင့္ရထားသည္မွာ ႏွစ္(၂ဝ)ေက်ာ္ရွိသူျဖစ္လွ်င္ () ဤ အမွတ္ျပထားသည့္ ေမးခြန္းမ်ားကိုသာလွ်င္ ေလ့လာက်က္မွတ္ရန္လိုေကာင္းလိုပါလိမ့္မည္။
ထို ဗဟိုတရားရံုးတြင္ တရားသူႀကီးမည္မွ်ရွိသနည္း။
● (၉) ဦးရွိပါသည္။
လက္ရွိ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဗဟိုတရားရံုး၏ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္မွာ မည္သူနည္း။
● ဂၽြန္ ေရာဘတ္ (John G. Roberts, Jr.)
ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒအရ ျပည္ေထာင္စု(ဗဟို)အစိုးရပိုင္ေသာအာဏာအခ်ိဳ႔ ရွိပါသည္။ မည္သည့္ (၁)ခုျဖစ္သနည္း။
● ေငြစကၠဴရိုက္ႏွိပ္ထုတ္ေဝခြင့္၊
● စစ္ေၾကညာပိုင္ခြင့္၊
● တပ္မေတာ္ဖြဲ႔စည္းထူေထာင္ခြင့္၊
● စာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ားခ်ဳပ္ဆိုပိုင္ခြင့္၊
ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒအရ ျပည္နယ္မ်ားပိုင္ေသာအာဏာအခ်ိဳ႔ ရွိပါသည္။ မည္သည့္ (၁)ခုျဖစ္သနည္း။
● ပညာေရးကိစၥႏွင့္ေက်ာင္းမ်ားျဖည့္ဆည္းေပးပိုင္ခြင့္၊
● ကာကြယ္မႈေပးျခင္း(ရဲတပ္ဖြဲ႔)၊
● လံုၿခံမႈေပးျခင္း(မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔)၊
● ယဥ္ေမာင္းလိုင္စင္ထုတ္ေပးျခင္း၊
● ဇုန္နယ္ေျမခြဲသတ္မွတ္ျခင္းႏွင့္ေျမယာသံုးစြဲခြင့္ျပဳျခင္း၊
လက္ရွိ သင္ေနသည့္ျပည္နယ္၏ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး (Governor) မွာ မည္သူနည္း။
● အေျဖအမ်ိဳးမ်ိဳးကြဲျပားႏိုင္ပါမည္။ (District of Columbia D.C. တြင္ေနသူမ်ားက ဒီစီတြင္ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး Governor မရွိေၾကာင္း ေျဖရပါမည္)
သင္ေနထိုင္ရာျပည္နယ္၏ ျပည္နယ္ၿမိဳ့ေတာ္အမည္ ေျပာပါ။
● အေျဖအမ်ိဳးမ်ိဳးကြဲျပားႏိုင္ပါမည္။ (District of Columbia D.C. တြင္ေနသူမ်ားက ဒီစီသည္ ျပည္နယ္မဟုတ္ေၾကာင္းႏွင့္ ျပည္နယ္ၿမိဳ့ေတာ္မရွိ ေၾကာင္းေျဖရပါမည္။ အေမရိကန္ပိုင္နယ္နမိတ္မ်ားတြင္ေနထိုင္သူမ်ားက နယ္နမိတ္၏ၿမိဳ့ေတာ္အမည္ကို ေျဖရပါမည္)
အမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရွိ အဓိကႏိုင္ငံေရးပါတီႀကီး(၂)မွာ မည္သည္တို႔နည္း။
● ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ(Democratic) ႏွင့္ ရီပတ္ဘလီကင္န္ပါတီ(Republican)
လက္ရွိသမၼတသည္ မည္သည့္ပါတီမွျဖစ္သနည္း။
● ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ (Democratic Party)မွျဖစ္သည္။
ေအာက္လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ (Speaker of House of Representatives) ၏အမည္ ေျပာျပပါ။
● ဂၽြန္ ဘိုဟ္နာ (John Boehner)
C: ရပိုင္ခြင့္ႏွင့္တာဝန္မ်ား
ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ခ်က္အမွတ္(၄)တြင္ မဲေပးခြင့္ရွိသူမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ျပင္ဆင္ခ်က္ (၄)ခုပါရွိသည္။ (၁)ခုကိုေဖာ္ျပပါ။
● အသက္(၁၈)ႏွစ္ ႏွင့္အထက္ ႏိုင္ငံသားျဖစ္သူမ်ား၊
● မဲေပးရန္အတြက္(မဲေပးစစ္တမ္းေကာက္) ပိုက္ဆံမေပးရ၊
● ႏိုင္ငံသားတိုင္း(အမ်ိဳးသမီး အမ်ိဳးသားမဟူ) မဲေပးခြင့္ရွိသည္၊
● မည္သည့္လူမ်ိဳးျဖစ္ေစ ႏိုင္ငံသားအမ်ိဳးသားျဖစ္က မဲေပးခြင့္ရွိသည္၊
အေမရိကန္ႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္သာလွ်င္ရွိသည့္ တာဝန္ဝတၱရား(၁)ခု။ ()
● (တရားရံုးတြင္) ဂ်ဴရီလူႀကီးတာဝန္၊
● ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲတြင္မဲေပးရန္တာဝန္၊
သင္သည္ အသက္((၆၅)ႏွစ္ သို႔မဟုတ္ ထို႔ထက္ႀကီးလွ်င္ျဖစ္ေစ၊ အေမရိကန္တြင္တရားဝင္ေနထိုင္ခြင့္ရထားသည္မွာ ႏွစ္(၂ဝ)ေက်ာ္ရွိသူျဖစ္လွ်င္ () ဤ အမွတ္ျပထားသည့္ ေမးခြန္းမ်ားကိုသာလွ်င္ ေလ့လာက်က္မွတ္ရန္လိုေကာင္းလိုပါလိမ့္မည္။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံသားအတြက္သာလွ်င္ေပးသည့္ ရပိုင္ခြင့္။
● ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မဲေပးခြင့္၊
● ျပည္ေထာင္စုရံုး႒ာနမ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ခြင့္။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ေနထိုင္သူတိုင္း၏ ရပိုင္ခြင့္ (၂)ခု။
● လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ေရးသားပိုင္ခြင့္၊
● လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုပိုင္ခြင့္၊
● လြတ္လပ္စြာစုရံုးပိုင္ခြင့္၊
● အစိုးရထံ လြတ္လပ္စြာအယူခံ အသနားခံစာတင္ပိုင္ခြင့္၊
● လြတ္လပ္စြာကိုးကြယ္ပိုင္ခြင့္၊
● လက္နက္ကိုင္ေဆာင္ပိုင္ခြင့္၊
တိုင္းျပည္အေပၚသစၥာေစာင့္သိပါမည္ဟုဆိုသည့္အခါ မည္သည့္အေပၚသစၥာခံသည္ကို ျပသျခင္းျဖစ္သနည္း။
● အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို၊
● အလံေတာ္ကို၊
အေမရိကန္ႏိုင္ငံသားျဖစ္လာသည့္အခါ သင္ ေစာင့္ထိန္းပါမည္ဟုျပဳေသာ ကတိကဝတ္(၁)ခုကိုေျပာပါ။
● အျခားႏိုင္ငံမ်ားအေပၚသစၥာေစာင့္သိျခင္းအား စြန္႔လႊတ္ပါမည္။
● အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဥပေဒႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒအား ကာကြယ္ပါမည္။
● အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဥပေဒမ်ားအား လိုက္နာပါမည္။
● (လိုအပ္ပါက) အေမရိကန္တပ္မေတာ္တြင္ အမႈထမ္းပါမည္။
● (လိုအပ္ပါက) တိုင္းျပည္အတြက္(အလြန္အေရးႀကီးသည့္အလုပ္အား) အလုပ္အေကၽြးျပဳပါမည္။
● အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအား သစၥာေစာင့္သိပါမည္။
မည္သည့္အသက္အရြယ္ရွိေသာႏိုင္ငံသားသည္ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မဲေပးခြင့္ရွိသနည္း။
● အသက္ (၁၈)ႏွစ္ ႏွင့္ အထက္၊
အေမရိကန္မ်ား မိမိတို႔ဒီမိုကေရစီစနစ္တြင္ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည့္နည္းလမ္း(၂)ခုမွာ မည္သည္တို႔နည္း။
● မဲေပးျခင္း၊
● ႏိုင္ငံေရးပါတီဝင္ျခင္း၊
● မဲဆြယ္ပြဲတြင္ ကူညီျခင္း၊
● အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား အစုအေဝးမ်ားတြင္ပါဝင္ျခင္း၊
● လူမႈအဝန္းအဝိုင္းမ်ားတြင္ ပါဝင္ျခင္း၊
● ကိစၥတခုခုတြင္ သင့္ကိုယ္ပိုင္အျမင္အား ေရြးေကာက္ခံအရာရွိအား တင္ျပျခင္း၊
● ဆီနိတ္တာ(အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္)ႏွင့္ ရီပရီဆန္င္ေတးတဗ္စ္(ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္)အား ေတြ႔ရန္ေတာင္းဆိုျခင္း၊
● ကိစၥတခုခု(သို႔)မူဝါဒတခုခုတြင္ လူသိရွင္ၾကားေထာက္ခံျခင္း ဆန္႔က်င္ႏိုင္ျခင္း၊
● ရာထူးရာခံ(ရံုး)တခုခုကို ဦးေဆာင္ႏိုင္ျခင္း၊
● သတင္းစာ၌ ေရးသားေဖာ္ျပႏိုင္ျခင္း၊
ဗဟိုအစိုးရဝင္ေငြခြန္ေဆာင္ေလွ်ာက္လႊာပံုစံကို မည္သည့္ရက္ေနာက္ဆံုးထား၍ သင္ ပို႔ႏိုင္သနည္း။ ()
● ဧၿပီလ (၁၅)ရက္ေန႔။
စစ္ထဲဝင္ခ်င္လွ်င္ စာရင္းသြင္းခ်ိန္တြင္ရွိရမည့္အသက္။
● အသက္(၁၈)ႏွစ္။
● အသက္ (၁၈)ႏွစ္ ႏွင့္ (၂၆)ႏွစ္အၾကား။
သင္သည္ အသက္((၆၅)ႏွစ္ သို႔မဟုတ္ ထို႔ထက္ႀကီးလွ်င္ျဖစ္ေစ၊ အေမရိကန္တြင္တရားဝင္ေနထိုင္ခြင့္ရထားသည္မွာ ႏွစ္(၂ဝ)ေက်ာ္ရွိသူျဖစ္လွ်င္ () ဤ အမွတ္ျပထားသည့္ ေမးခြန္းမ်ားကိုသာလွ်င္ ေလ့လာက်က္မွတ္ရန္လိုေကာင္းလိုပါလိမ့္မည္။
အေမရိကန္သမိုင္း
A: ကိုလိုနီကာလႏွင့္လြတ္လပ္ေရး
ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႔မ်ား အေမရိကားသို႔ေရာက္လာျခင္းမွာ မည္သည့္အေၾကာင္းအခ်က္ေၾကာင့္နည္း။ (၁)ခုေျပာပါ။
● လြတ္လပ္ခြင့္ရွိျခင္းေၾကာင့္
● ႏိုင္ငံေရးလြတ္လပ္မႈရွိေသာေၾကာင့္၊
● ဘာသာေရး လြတ္လပ္ျခင္းေၾကာင့္၊
● ႀကီးပြားေရးအခြင့္အလမ္းရွိျခင္းေၾကာင့္၊
● ယင္းတို႔၏ဘာသာတရားကို က်င့္ႀကံေဆာင္ရြက္ႏိုင္မႈေၾကာင့္၊
● ႏွိပ္စက္ၫွဥ္းဆဲျခင္းေဘးမွလြတ္ရန္၊
ဥေရာပသားမ်ားေရာက္မလာခင္က အေမရိကားတြင္မည္သူမ်ားေနၾကသနည္း။
● အေမရိကန္အင္ဒီးယန္းမ်ား၊
● ဇာတိဖြားအေမရိကန္မ်ား၊
အေမရိကန္သို႔ေခၚေဆာင္ျခင္းခံရၿပီး ကၽြန္အျဖစ္အေရာင္းစားခံရသည္မွာ မည္သူေတြနည္း။
● အာဖရိကန္မ်ား၊
● အာဖရိကတိုက္မွျပည္သူမ်ား၊
ကိုလိုနီသမားမ်ားက အဘယ့္ေၾကာင့္ ၿဗိတိသွ်တို႔အားတိုက္ထုတ္ၾကသနည္း။
● အခြန္အေကာက္ျမင့္မားေသာေၾကာင့္(အခြန္သာေကာက္ယူေနေသာ္လည္းမည္သည့္ကိုယ္စားျပဳမႈမွမရျခင္း)
၊
● ၿဗိတိသွ်တပ္မ်ား ယင္းတို႔အိမ္မ်ားတြင္ တက္ေနျခင္းေၾကာင့္(တပ္စြဲျခင္း၊ စတည္းခ်ျခင္း)၊
● သူတို႔၌ ကိုယ္ပိုင္အစိုးရမရွိျခင္းေၾကာင့္၊
လြတ္လပ္ေရးေၾကညာစာတမ္းကို မည္သူေရးသားခဲ့သနည္း။
● (ေသာမတ္စ္) ဂ်က္ဖါဆင္ (Thomas) Jefferson
လြတ္လပ္ေရးေၾကညာစာတမ္းကိုမည္သည့္ေန႔တြင္ အတည္ျပဳခဲ့သနည္း။
● ဇူလိုင္လ (၄)ရက္၊ (၁၇၇၆) ခုႏွစ္၊
ျပည္ေထာင္စုထူေထာင္စ မူလ (၁၃)ျပည္နယ္ရွိသည္။ (၃)ျပည္နယ္အမည္ ေျပာပါ။
● ႏူးဟမ့္ပ္ရိႉင္းယား၊
● မက္ဆာခ်ဴးဆက္၊
● ရိုးဒ္အိုင္လင္င္န္းဒ္၊
● ကြန္နက္တီကပ္၊
● ႏူးေယာ့ခ္၊
● ႏူးဂ်ာစီ၊
● ပင္န္ဆယ္လ္ေဗးနီးယား၊
● ဒဲလ္ဝဲယား၊
● ေမရီလန္းဒ္၊
● ဗာဂ်ီနီးယား၊
● ေနာ့သ္ကယ္ရိုလိုင္းနား၊
● ေဆာ့က္သ္ကယ္ရိုလိုင္းနား၊
● ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ၊
သင္သည္ အသက္((၆၅)ႏွစ္ သို႔မဟုတ္ ထို႔ထက္ႀကီးလွ်င္ျဖစ္ေစ၊ အေမရိကန္တြင္တရားဝင္ေနထိုင္ခြင့္ရထားသည္မွာ ႏွစ္(၂ဝ)ေက်ာ္ရွိသူျဖစ္လွ်င္ () ဤ အမွတ္ျပထားသည့္ ေမးခြန္းမ်ားကိုသာလွ်င္ ေလ့လာက်က္မွတ္ရန္လိုေကာင္းလိုပါလိမ့္မည္။
ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒေရးဆြဲေရးညီလာခံ၌ ဘာျဖစ္ခဲ့သနည္း။
● ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒအား ေရးဆြဲခဲ့ၾကသည္။
● ႏိုင္ငံထူေထာင္သူဖခင္ႀကီးမ်ားက ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒအား ေရးဆြဲခဲ့ၾကသည္။
မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒကို ေရးဆြဲခဲ့ၾကသနည္း။
● (၁၇၈၇) ခုႏွစ္တြင္ျဖစ္သည္၊
ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒလမ္းေၾကာင္းအား ျပည္ေထာင္စုဝါဒီသတင္းစာမ်ားက
ေထာက္ခံေရးသားခဲ့ၾကသည္။ ေရးသူအမည္ေျပာပါ။
● (ဂ်ိမ္းစ္) မယ္ဒီဆင္ (James) Madison
● အလက္ဇင္န္းဒါးဟယ္လ္မင္တန္ (Alexander) Hamilton
● (ဂၽြန္) ေဂ်း (John) Jay
● ပ်ဴးဘလီးယပ္စ္
ဘင္ဂ်မင္ဖရန္ကလင္ ေက်ာ္ၾကားလာျခင္းအေၾကာင္း (၁)ခ်က္မွာ မည္သည္နည္း။
● အေမရိကန္သံတမန္၊
● ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒေရးဆြဲေရးဆိုင္ရာညီလာခံတြင္ပါဝင္ခဲ့သည့္ အသက္အရြယ္အႀကီးဆံုးပုဂၢိဳလ္၊
● အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ ပထမဆံုးေသာ စာတိုက္႒ာနမင္းႀကီး၊
● သနားစရာဆင္းရဲသားေလးရစ္ခ်ာ့ဒ္၏ေျမပံု”စာအုပ္ေရးသူ၊
● အခမဲ့စာၾကည့္တိုက္လုပ္ငန္းကို အစပထမျပဳခဲ့သူ၊
ကၽြႏ္ုပ္တို႔တိုင္းျပည္၏ ဖခင္မွာမည္သူျဖစ္သနည္း။
● (ေဂ်ာ့ခ်္) ေဝၚရွင္တန္ (George) Washington
ပထမဆံုး သမၼတႀကီး မည္သူျဖစ္သနည္း။
● (ေဂ်ာ့ခ်္) ေဝၚရွင္တန္ (George) Washington
B: (၁၈ဝဝ) ခုႏွစ္မ်ား
(၁၈ဝ၃)ခုႏွစ္တြင္ ျပင္သစ္ထံမွ အေမရိကန္ကဝယ္ယူလိုက္သည့္ နယ္ေျမ။
● လူဝီဇီးယားနား နယ္နမိတ္။
● လူဝီဇီးယားနား၊
(၁၈၈၀)ခုႏွစ္မ်ားတြင္ အေမရိကန္ကတိုက္ခဲ့သည့္တိုက္ပြဲမ်ားအနက္ (၁)ခု၏အမည္ေျပာပါ။
● (၁၈၁၂) စစ္ပြဲ (War of 1812)
● အေမရိကန္ မကၠဆီကန္စစ္ပြဲ၊
● အေမရိကန္ျပည္တြင္းစစ္၊
● စပန္းနစ္ရွ္အေမရိကန္စစ္ပြဲ၊
ေတာင္ပိုင္းႏွင့္ ေျမာက္ပိုင္းအၾကားျဖစ္ခဲ့သည့္ အေမရိကန္စစ္ပြဲအမည္ေျပာပါ။
● ျပည္တြင္းစစ္ႀကီး (The Civil War)
● ျပည္နယ္မ်ားအၾကားကစစ္ပြဲ (The War between the States)
ျပည္တြင္းစစ္ႀကီးျဖစ္လာေစသည့္ ျပႆနာ(၁)ခု၏အမည္ ေျပာပါ။
● ေက်းပိုင္ကၽြန္ပိုင္စနစ္၊
● စီးပြားေရးအေၾကာင္းအခ်က္မ်ား၊
● ျပည္နယ္မ်ား၏အခြင့္အေရးမ်ား၊
သင္သည္ အသက္((၆၅)ႏွစ္ သို႔မဟုတ္ ထို႔ထက္ႀကီးလွ်င္ျဖစ္ေစ၊ အေမရိကန္တြင္တရားဝင္ေနထိုင္ခြင့္ရထားသည္မွာ ႏွစ္(၂ဝ)ေက်ာ္ရွိသူျဖစ္လွ်င္ () ဤ အမွတ္ျပထားသည့္ ေမးခြန္းမ်ားကိုသာလွ်င္ ေလ့လာက်က္မွတ္ရန္လိုေကာင္းလိုပါလိမ့္မည္။
သမၼတေအဗရာဟင္မ္လင္ကြန္းလုပ္ခဲ့သည္မ်ားအနက္ အေရးႀကီးကိစၥ(၁)ခု၏အမည္ကိုေျပာပါ။
● ေက်းကၽြန္မ်ားအား လြတ္လပ္ခြင့္ေပးလိုက္ျခင္း၊ (ကၽြန္အျဖစ္မွလႊတ္လိုက္ေၾကာင္းေၾကညာထုတ္ျပန္ျခင္း)
● ျပည္ေထာင္စု (Union) ကို ကယ္တင္ျခင္း (သို႔မဟုတ္) ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းျခင္း၊
● ျပည္တြင္းစစ္ကာလအတြင္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို ဦးေဆာင္ခဲ့ျခင္း၊
ကၽြန္အျဖစ္မွလႊတ္လိုက္ေၾကာင္းေၾကညာခ်က္က မည္သည့္အရာကိုျပဳလုပ္ခဲ့သနည္း။
● ေက်းကၽြန္မ်ားအားလြတ္လပ္ခြင့္ေပးလိုက္ျခင္း၊
● ျပည္ေထာင္စုႀကီးတခုလံုးတြင္ ေက်းကၽြန္မ်ားအား လြတ္လပ္ခြင့္ေပးလိုက္ျခင္း၊
● ျပည္ေထာင္စုႀကီးတြင္ပါဝင္သည့္ျပည္နယ္မ်ားရွိေက်းကၽြန္မ်ားအား လြတ္လပ္ခြင့္ေပးလိုက္ျခင္း၊
● ေတာင္ပိုင္းျပည္နယ္အမ်ားစုတြင္ ေက်းကၽြန္မ်ားအား လြတ္လပ္ခြင့္ေပးလိုက္ျခင္း၊
စူဇန္ ဘီ အန္ေသာ္နီ (Susan B. Anthony) ဘာလုပ္ခဲ့သနည္း။
● အမ်ိဳးသမီးမ်ားအခြင့္အေရးအတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့သည္၊
● ႏိုင္ငံသားရပိုင္ခြင့္မ်ားအတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့သည္၊
C: မ်ားမၾကာမီကအေမရိကန္သမိုင္းႏွင့္ အျခားအေရးႀကီးသည့္ သမိုင္းဝင္အေၾကာင္းခ်က္မ်ား
(၁၉၉ဝ) ျပည့္ႏွစ္မ်ားက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကတိုက္ခဲ့သည့္ စစ္ပြဲ(၁)ခု၏အမည္ကိုေျပာပါ။ (*)
● ပထမကမၻာစစ္ႀကီး (World War I)
● ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီး (World War II)
● ကိုရီးယားစစ္ပြဲ (Korean War)
● ဗီယက္နမ္စစ္ပြဲ (Vietnum War)
● (ပါရွန္း) ပင္ယ္ေကြ႔စစ္ပြဲ (Persion) Gulf War
ပထမကမၻာစစ္ျဖစ္ခ်ိန္က အေမရိကန္သမၼတမွာ ေအာက္တြင္ေဖာ္ျပထားသူျဖစ္ပါသလား။
● (ဝုဒ္ရိုးလ္) ဝယ္လ္ဆင္ (Woodrow) Wilson
မဟာစီးပြားပ်က္ကပ္ႀကံဳခ်ိန္ႏွင့္ ဒုတိယကမၻာစစ္တြင္ သမၼတျဖစ္ေနသူမွာ မည္သူနည္း။
● (ဖရန္ကလင္) ရုစ္ဗဲ့လ္ (Franklin) Roosevelt
ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္းက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတိုက္ခဲ့သည္မွာ မည္သူနည္း။
● ဂ်ပန္ (Japan) ● ဂ်ာမဏီ (Germany) ● အီတလီ (Italy)
အိုက္စင္ေဟာင္ဝါ သမၼတမျဖစ္မီက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ျဖစ္ခဲ့ဖူးသည္။ မည္သည့္စစ္ပြဲတြင္ သူ ပါဝင္ခဲ့သနည္း။
● ဒုတိယကမၻာစစ္ (World War II
တိမ္ျမဳပ္ေနေသာ ကြ်မ္းက်င္လိမၼာမႈမ်ား (Competency Iceberg Model)
=======================================
ေရးသူ-အစိုင္း
Competency ရဲ႕ အနက္အဓိပၸါယ္ကို ကြ်မ္းက်င္လိမၼာမႈလို႔ ျမန္မာမႈျပဳ ေကာက္ယူလိုက္ပါတယ္။ Iceberg ဆိုတာကေတာ႔ ေရေပၚမွာ ေပါေလာေပၚေနတဲ႔ ေရခဲတုံးေပါ႔၊ အတၱလႏၱိတ္ သမုဒၵရာက ေရခဲတုံးၾကီးေတြ ပင္လယ္မွာေမ်ာေနတာ တုိက္တန္းနစ္ကားထဲမွာ ေတြ႔ဖူးၾကမွာေပါ႔။ ေရခဲတုံးဆိုေတာ႔ ေပၚတဲ႔အပိုင္းက ေပၚျပီး ျမဳပ္တဲ႔ အပိုင္းက ျမဳပ္ေနတယ္မဟုတ္လား။ ဒါေၾကာင့္ “တိမ္ျမဳပ္ေနေသာ ကြ်မ္းက်င္လိမၼာမႈမ်ား”လို႔ ေခါင္းစဥ္ ေပးလိုက္ပါတယ္။
၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာ Harvard Business School က စိတ္ပညာပါေမာကၡ Dr. David McClelland ဆိုတဲ႔ ပုဂၢဳိလ္ၾကီးက စတင္ အစပ်ိဳး ေလ႔လာခဲ႔တာပါ။ ေလ႔လာေတြ႔ရွိခ်က္အရ ေက်ာင္းပညာေရး ထူးခ်ြန္သူေတြဟာ အလုပ္မွာ ထင္သေလာက္မေအာင္ျမင္ခဲ႔ဘူးလို႔ ပါေမာကၾကီးကဆိုပါတယ္။ တကၠသိုလ္ပညာေရးမွာ ညံ႔ဖ်င္းခဲ႔တဲ႔ ေက်ာင္းသားေတြဟာလည္း ေတာ္တဲ႔ ေက်ာင္းသားေတြလိုပဲ ေအာင္ျမင္ၾကတာ ေတြ႔ရပါတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေက်ာင္းရမွတ္ေတြနဲ႔ ဘ၀မွာ သာလြန္ေကာင္းမြန္တဲ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို တုိင္းတာလို႔မရပါဘူး။ ဒါေပမဲ႔ ဒါဟာ ဖုံးကြယ္ တိမ္ျမဳပ္ေနတဲ႔ အေလ႔အက်င့္ေတြနဲ႔ အားက်စရာေကာင္းတဲ႔ အျပဳအမူေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတာပါလို႔ အခိုင္အမာဆိုထားပါတယ္။ “ႏြားေကာင္းမေကာင္း ေခ်ာင္းတက္က်မွသိ” ဆိုတာက ေက်ာင္းမွာ ရမွတ္ေတြ ဘယ္ေလာက္ေကာင္းေကာင္း လက္ေတြ႔ဘ၀မွာ ရုန္းကန္ႏုိင္မႈ ရွိမရွိဆိုတာကိုမ်ား ဆိုလုိေနေရာ႔သလားပင္။ ဒါေၾကာင့္ ၁၉၇၀ ျပည့္ႏွစ္အေစာပိုင္းကစလို႔ အဖြဲ႔အစည္းအခ်ိဳ႔မွာ Competency ကို အသုံးျပဳျပီး လက္ေတြ႔ ေဆာင္ရြက္မႈ ထူးခ်ြန္သူေတြကိုသာ ေရြးခ်ယ္လာၾကပါတယ္။ ထိုသူေတြက တကယ္႔တကယ္ စီမံလုပ္ေဆာင္မႈေတြမွာလည္း အေထာက္အကူျပဳတဲ႔ အသုံး၀င္သူေတြ ျဖစ္လာၾကပါတယ္။
Skill ဆုိတာက How to do? “ဘယ္လုိလုပ္ရမလဲဆိုတာကိုသိတာ”လို႔ ဆိုလိုတာျဖစ္ျပီး Knowledge ဆိုတာကေတာ႔ What to do? “ဘာလုပ္ရမလဲဆုိတာ”သိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဆို Skill နဲ႔ Knowledge ဆိုတဲ႔ ကြ်မ္းက်င္မႈ ရွိတယ္ဆိုပါစုိ႔ ။လက္ေတြ႔လုပ္ေဆာင္ရမယ္႔အခါမွာ ေအာင္ျမင္မယ္လို႔ မွတ္ထင္ထားၾကပါသလား။ ေသခ်ာေပါက္ေအာင္ျမင္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါ။ အထက္မွာ ကြ်န္ေတာ္ေပးထားတဲ႔ ေခါင္းစဥ္မွာ ကြ်မ္းက်င္မႈ တစ္ခုတည္းမဟုတ္ပါ ။လိမၼာမႈလည္းပါပါတယ္။ လိမၼာမႈဟာ တိမ္ျမဳပ္ေနတတ္တဲ႔ အရာျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Iceberg ေရခဲတုံးၾကီးမွာ ေပါေလာေပၚေနတဲ႔ အရာေတြက ကြ်မ္းက်င္မႈဆိုတဲ႔ Skill နဲ႔ Knowledge ျဖစ္ျပီး တိမ္ျမဳပ္ေနတတ္တဲ႔ လိမ္မာမႈဆိုတဲ႔ အရာေတြကေတာ႔ Value ကိုယ္ရယူပိုင္ဆုိင္သင့္တဲ႔ ပန္းတုိင္ကို တန္ဖိုးထားတတ္မႈ၊ Self-Image မိမိပုံရိပ္ပုံစံပုံသ႑ာန္၊ မိမိကုိယ္မိမိဘယ္လုိျမင္သလဲ၊ ယုံၾကည္မႈရွိရဲ႕လားစသျဖင့္ (ေနာက္ပိုင္းမွ မိမိကိုယ္ကိုယ္ Building Brand Image တည္ေဆာက္ပုံကို အက်ယ္ေရးပါဦးမယ္)၊ Trait Personality မိမိရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေလ႔အထ နဲ႔ Behavior Motives လိုလိုလားလားႏွစ္သက္လက္ခံမႈ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေလ႔အထ တို႔ျဖစ္ပါတယ္။
အလြယ္ဆုံး Equation အေနနဲ႔ကေတာ႔
Competencies = Knowledge + Technical Skill + Value + Trait Personality + Behavior Motives
Expectation ဆိုတဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္က I want to ျဖစ္ျပီး Reality ဆိုတဲ႔ လက္ေတြ႔မွာ But သို႔ေသာ္ဆိုျပီး လမ္းခုလတ္မွာတင္ တစ္ေနျပီး ပန္းတိုင္မေရာက္ဘဲ Gap Problem ကြာဟခ်က္ျပသာနာၾကီး ျဖစ္ေနတာေတြ႔ၾကဳံခဲ႔ၾကရဖူးမွာပါ။ ဒါဟာ Competencies တစ္ခုခု ခ်ိဳ႔တဲ႔ေနလို႔ပါပဲ။ ေလ့လာေဖာ္ထုတ္ၾကည္႔ပါ။ တစ္ခုခု ခ်ိဳ႕တဲ့ေနတာကို ေတြ႕ေနရပါလိမ့္မယ္။ တကယ္တမ္း ခ်ိဳ႕တ့ဲေနတဲ႔ အနာအဆာေလး ရွာေတြ႔လုိက္ေပမဲ့လည္း ျပင္ဆင္ေရွ႕ဆက္ႏုိင္ဖို႔ရာ ခက္ခဲေနၾကပါေသးတယ္။ တိမ္မေယာင္နဲ႔နက္၊ လြယ္မေယာင္နဲ႔ခက္ ျဖစ္ေနၾကျပီး နီးလ်က္နဲ႔ေ၀း ဆိုသလို တျဖည္းျဖည္း တိမ္ျမဳပ္ေနရာကေန ေပ်ာက္ကြယ္လုနီးပါး ျဖစ္ေနတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါဆို ေသခ်ာေပါက္ Mindset ကို ေျပာင္းရပါလိမ္႔မယ္။
Mindset နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ Mindset ျဖစ္ေပၚလာပုံကို အစကနဦး ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာၾကည္႔တယ္။ ကမၻာဦးအစက စေတြးေခၚၾကည္႔မိတယ္။ ေက်ာက္ေခတ္က ဆိုပါေတာ႔ ေက်ာက္ေခတ္လူသားေတြက Climate ဥတုရာသီ ေနရာေဒသ အသက္ရွင္ရပ္တည္ ေနထိုင္ခဲ႔မူေပၚမူတည္ျပီး Culture ယဥ္ေက်းမႈ အမ်ိဳးမ်ိဳးေျပာင္းလဲလာခဲ႔ၾကတယ္။ အသားစိမ္းေတြစားရာက မီးကိုစတင္ေတြ႔ရွိလာျပီး အသားေတြကို ကင္စားတတ္လာတဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ေက်ာက္တုံးေတြကို အသုံးျပဳကာ လက္နက္အျဖစ္အသုံးျပဳလာခဲ႔မႈ ေနာက္ဆုံး သံလက္နက္ေတြ အသုံးျပဳမႈကေန ယခု ႏ်ဳကလီးယား စြမ္းအင္ကို အသုံးျပဳကာ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ကို အသံုးျပဳလာတဲ႔ဲအထိ Culture ေတြေျပာင္းလာပါတယ္။ ဥပမာ- ႏြားလွည္းစီးတဲ႔ Culture ကေန ကားစီးတဲ႔ Culture ျဖစ္လာတဲ႔အခါ ေန႔စဥ္ျပဳမႈေနက် Behavior တစ္ခုအေနနဲ႔ ေျပာင္းလာပါေတာ႔တယ္။ အဖြဲ႔အစည္းတိုင္း၊ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ခ်င္းစီမွာလည္း မိမိကိုယ္ပိုင္ Culture ကေန Behavior ျဖစ္လာတာပါပဲ။ ေန႔စဥ္ျပဳမႈေနက် Behavior ကေန Mindset ဆိုတဲ႔ စိတ္ေတြးစဥ္ေတြပါ လုိက္ေျပာင္းပါေတာ႔တယ္။ Environment Behavior ေၾကာင့္ Mindset ေျပာင္းလာတယ္လို႔လည္း ေျပာလို႔ရႏုိင္ပါတယ္။ ေကာင္းတဲ႔ Behavior ကေန ေကာင္းတဲ႔ Mindset ျဖစ္လာသလို မေကာင္းတဲ႔ Behavior ကလည္း မေကာင္းတဲ႔ Mindset ကို ဦးတည္တာပါပဲ။
=======================================
ေရးသူ-အစိုင္း
Competency ရဲ႕ အနက္အဓိပၸါယ္ကို ကြ်မ္းက်င္လိမၼာမႈလို႔ ျမန္မာမႈျပဳ ေကာက္ယူလိုက္ပါတယ္။ Iceberg ဆိုတာကေတာ႔ ေရေပၚမွာ ေပါေလာေပၚေနတဲ႔ ေရခဲတုံးေပါ႔၊ အတၱလႏၱိတ္ သမုဒၵရာက ေရခဲတုံးၾကီးေတြ ပင္လယ္မွာေမ်ာေနတာ တုိက္တန္းနစ္ကားထဲမွာ ေတြ႔ဖူးၾကမွာေပါ႔။ ေရခဲတုံးဆိုေတာ႔ ေပၚတဲ႔အပိုင္းက ေပၚျပီး ျမဳပ္တဲ႔ အပိုင္းက ျမဳပ္ေနတယ္မဟုတ္လား။ ဒါေၾကာင့္ “တိမ္ျမဳပ္ေနေသာ ကြ်မ္းက်င္လိမၼာမႈမ်ား”လို႔ ေခါင္းစဥ္ ေပးလိုက္ပါတယ္။
၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာ Harvard Business School က စိတ္ပညာပါေမာကၡ Dr. David McClelland ဆိုတဲ႔ ပုဂၢဳိလ္ၾကီးက စတင္ အစပ်ိဳး ေလ႔လာခဲ႔တာပါ။ ေလ႔လာေတြ႔ရွိခ်က္အရ ေက်ာင္းပညာေရး ထူးခ်ြန္သူေတြဟာ အလုပ္မွာ ထင္သေလာက္မေအာင္ျမင္ခဲ႔ဘူးလို႔ ပါေမာကၾကီးကဆိုပါတယ္။ တကၠသိုလ္ပညာေရးမွာ ညံ႔ဖ်င္းခဲ႔တဲ႔ ေက်ာင္းသားေတြဟာလည္း ေတာ္တဲ႔ ေက်ာင္းသားေတြလိုပဲ ေအာင္ျမင္ၾကတာ ေတြ႔ရပါတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေက်ာင္းရမွတ္ေတြနဲ႔ ဘ၀မွာ သာလြန္ေကာင္းမြန္တဲ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို တုိင္းတာလို႔မရပါဘူး။ ဒါေပမဲ႔ ဒါဟာ ဖုံးကြယ္ တိမ္ျမဳပ္ေနတဲ႔ အေလ႔အက်င့္ေတြနဲ႔ အားက်စရာေကာင္းတဲ႔ အျပဳအမူေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတာပါလို႔ အခိုင္အမာဆိုထားပါတယ္။ “ႏြားေကာင္းမေကာင္း ေခ်ာင္းတက္က်မွသိ” ဆိုတာက ေက်ာင္းမွာ ရမွတ္ေတြ ဘယ္ေလာက္ေကာင္းေကာင္း လက္ေတြ႔ဘ၀မွာ ရုန္းကန္ႏုိင္မႈ ရွိမရွိဆိုတာကိုမ်ား ဆိုလုိေနေရာ႔သလားပင္။ ဒါေၾကာင့္ ၁၉၇၀ ျပည့္ႏွစ္အေစာပိုင္းကစလို႔ အဖြဲ႔အစည္းအခ်ိဳ႔မွာ Competency ကို အသုံးျပဳျပီး လက္ေတြ႔ ေဆာင္ရြက္မႈ ထူးခ်ြန္သူေတြကိုသာ ေရြးခ်ယ္လာၾကပါတယ္။ ထိုသူေတြက တကယ္႔တကယ္ စီမံလုပ္ေဆာင္မႈေတြမွာလည္း အေထာက္အကူျပဳတဲ႔ အသုံး၀င္သူေတြ ျဖစ္လာၾကပါတယ္။
Skill ဆုိတာက How to do? “ဘယ္လုိလုပ္ရမလဲဆိုတာကိုသိတာ”လို႔ ဆိုလိုတာျဖစ္ျပီး Knowledge ဆိုတာကေတာ႔ What to do? “ဘာလုပ္ရမလဲဆုိတာ”သိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဆို Skill နဲ႔ Knowledge ဆိုတဲ႔ ကြ်မ္းက်င္မႈ ရွိတယ္ဆိုပါစုိ႔ ။လက္ေတြ႔လုပ္ေဆာင္ရမယ္႔အခါမွာ ေအာင္ျမင္မယ္လို႔ မွတ္ထင္ထားၾကပါသလား။ ေသခ်ာေပါက္ေအာင္ျမင္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါ။ အထက္မွာ ကြ်န္ေတာ္ေပးထားတဲ႔ ေခါင္းစဥ္မွာ ကြ်မ္းက်င္မႈ တစ္ခုတည္းမဟုတ္ပါ ။လိမၼာမႈလည္းပါပါတယ္။ လိမၼာမႈဟာ တိမ္ျမဳပ္ေနတတ္တဲ႔ အရာျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Iceberg ေရခဲတုံးၾကီးမွာ ေပါေလာေပၚေနတဲ႔ အရာေတြက ကြ်မ္းက်င္မႈဆိုတဲ႔ Skill နဲ႔ Knowledge ျဖစ္ျပီး တိမ္ျမဳပ္ေနတတ္တဲ႔ လိမ္မာမႈဆိုတဲ႔ အရာေတြကေတာ႔ Value ကိုယ္ရယူပိုင္ဆုိင္သင့္တဲ႔ ပန္းတုိင္ကို တန္ဖိုးထားတတ္မႈ၊ Self-Image မိမိပုံရိပ္ပုံစံပုံသ႑ာန္၊ မိမိကုိယ္မိမိဘယ္လုိျမင္သလဲ၊ ယုံၾကည္မႈရွိရဲ႕လားစသျဖင့္ (ေနာက္ပိုင္းမွ မိမိကိုယ္ကိုယ္ Building Brand Image တည္ေဆာက္ပုံကို အက်ယ္ေရးပါဦးမယ္)၊ Trait Personality မိမိရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေလ႔အထ နဲ႔ Behavior Motives လိုလိုလားလားႏွစ္သက္လက္ခံမႈ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေလ႔အထ တို႔ျဖစ္ပါတယ္။
အလြယ္ဆုံး Equation အေနနဲ႔ကေတာ႔
Competencies = Knowledge + Technical Skill + Value + Trait Personality + Behavior Motives
Expectation ဆိုတဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္က I want to ျဖစ္ျပီး Reality ဆိုတဲ႔ လက္ေတြ႔မွာ But သို႔ေသာ္ဆိုျပီး လမ္းခုလတ္မွာတင္ တစ္ေနျပီး ပန္းတိုင္မေရာက္ဘဲ Gap Problem ကြာဟခ်က္ျပသာနာၾကီး ျဖစ္ေနတာေတြ႔ၾကဳံခဲ႔ၾကရဖူးမွာပါ။ ဒါဟာ Competencies တစ္ခုခု ခ်ိဳ႔တဲ႔ေနလို႔ပါပဲ။ ေလ့လာေဖာ္ထုတ္ၾကည္႔ပါ။ တစ္ခုခု ခ်ိဳ႕တဲ့ေနတာကို ေတြ႕ေနရပါလိမ့္မယ္။ တကယ္တမ္း ခ်ိဳ႕တ့ဲေနတဲ႔ အနာအဆာေလး ရွာေတြ႔လုိက္ေပမဲ့လည္း ျပင္ဆင္ေရွ႕ဆက္ႏုိင္ဖို႔ရာ ခက္ခဲေနၾကပါေသးတယ္။ တိမ္မေယာင္နဲ႔နက္၊ လြယ္မေယာင္နဲ႔ခက္ ျဖစ္ေနၾကျပီး နီးလ်က္နဲ႔ေ၀း ဆိုသလို တျဖည္းျဖည္း တိမ္ျမဳပ္ေနရာကေန ေပ်ာက္ကြယ္လုနီးပါး ျဖစ္ေနတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါဆို ေသခ်ာေပါက္ Mindset ကို ေျပာင္းရပါလိမ္႔မယ္။
Mindset နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ Mindset ျဖစ္ေပၚလာပုံကို အစကနဦး ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာၾကည္႔တယ္။ ကမၻာဦးအစက စေတြးေခၚၾကည္႔မိတယ္။ ေက်ာက္ေခတ္က ဆိုပါေတာ႔ ေက်ာက္ေခတ္လူသားေတြက Climate ဥတုရာသီ ေနရာေဒသ အသက္ရွင္ရပ္တည္ ေနထိုင္ခဲ႔မူေပၚမူတည္ျပီး Culture ယဥ္ေက်းမႈ အမ်ိဳးမ်ိဳးေျပာင္းလဲလာခဲ႔ၾကတယ္။ အသားစိမ္းေတြစားရာက မီးကိုစတင္ေတြ႔ရွိလာျပီး အသားေတြကို ကင္စားတတ္လာတဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ေက်ာက္တုံးေတြကို အသုံးျပဳကာ လက္နက္အျဖစ္အသုံးျပဳလာခဲ႔မႈ ေနာက္ဆုံး သံလက္နက္ေတြ အသုံးျပဳမႈကေန ယခု ႏ်ဳကလီးယား စြမ္းအင္ကို အသုံးျပဳကာ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ကို အသံုးျပဳလာတဲ႔ဲအထိ Culture ေတြေျပာင္းလာပါတယ္။ ဥပမာ- ႏြားလွည္းစီးတဲ႔ Culture ကေန ကားစီးတဲ႔ Culture ျဖစ္လာတဲ႔အခါ ေန႔စဥ္ျပဳမႈေနက် Behavior တစ္ခုအေနနဲ႔ ေျပာင္းလာပါေတာ႔တယ္။ အဖြဲ႔အစည္းတိုင္း၊ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ခ်င္းစီမွာလည္း မိမိကိုယ္ပိုင္ Culture ကေန Behavior ျဖစ္လာတာပါပဲ။ ေန႔စဥ္ျပဳမႈေနက် Behavior ကေန Mindset ဆိုတဲ႔ စိတ္ေတြးစဥ္ေတြပါ လုိက္ေျပာင္းပါေတာ႔တယ္။ Environment Behavior ေၾကာင့္ Mindset ေျပာင္းလာတယ္လို႔လည္း ေျပာလို႔ရႏုိင္ပါတယ္။ ေကာင္းတဲ႔ Behavior ကေန ေကာင္းတဲ႔ Mindset ျဖစ္လာသလို မေကာင္းတဲ႔ Behavior ကလည္း မေကာင္းတဲ႔ Mindset ကို ဦးတည္တာပါပဲ။
1) Adaptability- ေရလိုက္ငါးလိုက္ လိုက္ေလ်ာညီေထြစြာ ေနထိုင္တတ္ရမယ္။
2) Motivation- စိတ္အားထက္သန္ လိုလိုလားလား လုပ္ေဆာင္တတ္ရပါမယ္။
3) Commitment- ကတိက၀တ္ တာ၀န္ကို ေက်ပြန္စြာ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ရပါမယ္။
4) Creativity- အသစ္အသစ္ကို ဖန္တီးႏုိင္စြမ္းရွိေနရပါမယ္။
5) Independence- အျမဲတမ္းသူတစ္ပါးကို အားကိုးတာေတြေလ်ာ႔ျပီး အမွီခို ကင္းမဲ႔စြာ ၾကိဳးစားအားထုတ္ႏုိင္ရပါမယ္။
6) Analytical Reasoning- ေၾကာင္းက်ိဳးဆီေလ်ာ္မႈကို အသုံးခ်ျပီး ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ စဥ္းစား တတ္ရပါမယ္။
7) Foresight- အနာဂတ္ကို ေမွ်ာ္ၾကည္႔ျပီး လုပ္ကိုင္တတ္တဲ႔သူ တစ္ေယာက္ျဖစ္ေနရပါမယ္။
8) Leadership- ေခါင္းေဆာင္မႈကို ျမတ္ႏိုးျပီး တာ၀န္ယူမႈရွိရွိနဲ႔ ဦးေဆာင္လုပ္ကိုင္ခ်င္စိတ္လည္းရွိေနရပါမယ္။
9) Emotional Stability- စိတ္ရႈပ္ေထြးမႈ၊ စိတ္ဖိစီးမႈေတြကို တည္တည္ျငိမ္ျငိမ္ ရင္ဆိုင္ႏုိင္စြမ္းရွိေနရပါမယ္။
10) Communication Skills- ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး ေျပေျပျပစ္ျပစ္နဲ႔ မိမိလုပ္ငန္းေဆာင္တာကို ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ လုပ္ကိုင္တတ္ရပါမယ္။
ျပင္ရမယ္ထင္တဲ႔ Mindset ေတြကို ေဖာ္ျပလိုက္တာပါ။ လိုအပ္တာေလးေတြလည္း ရွိေနဦးမယ္ထင္ပါတယ္။
အဲဒီအခ်က္ေတြသာ မိမိမွာ ျပည္႔စုံေနမယ္ဆိုရင္ေတာ႔ ကြ်န္ေတာ္ထင္ပါတယ္။
- Competency က Skill နဲ႔ Knowledge ကို ဦးေဆာင္ျပီး သာလြန္ေကာင္းမြန္တဲ႔ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကို ရရွိေစပါလိမ္႔မယ္။
- Competency သာရွိေနမယ္ဆိုရင္ မိမိကိုယ္ပိုင္စြမ္းရည္နဲ႔ အေလ႔အက်င့္အျပဳအမႈေတြဟာ လုပ္ငန္းခြင္မွာ ထိထိေရာက္ေရာက္လုပ္ကိုင္ႏုိင္ပါလိမ္႔မယ္။
- Competency က ဘယ္ေတာ႔မွ တစ္သမတ္တည္းရွိေနမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ၾကိဳးစားအားထုတ္မႈနဲ႔ အေထာက္အပံ႔သာရွိေနမယ္ဆိုရင္ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္မႈ ရွိလာပါလိမ္႔မယ္။
- Competency ဟာ အဖြဲ႔အစည္းတုိင္း တစ္ဦးတစ္ေယာက္ခ်င္းစီတုိင္း ဘယ္လိုလုပ္ေဆာင္ခ်က္မွာမဆို ေဆာင္ရြက္လုပ္ေဆာင္ႏုိင္တဲ႔ အရည္အေသြးတစ္ခုျဖစ္တယ္။
- Competency သာရွိေနရင္ လုပ္ေဆာင္မႈတုိင္းဟာ Level အျမင့္ဆုံးအဆင့္ျဖစ္တဲ႔ Standard တစ္ခုကို အျမဲ ရရွိပါလိမ္႔မယ္။
ထပ္ျပီးခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာရရင္ Competencies မွာ Basic competency နဲ႔ Professional competency ဆိုျပီး ခြဲျခမ္းလို႔ရပါေသးတယ္။
Competencies = Basic competency + Professional competency
Basic competency ကို ဥပမာအေနနဲ႔ ေျပာရရင္ ျပႆနာေျဖရွင္းျခင္းဆိုပါေတာ႔ ။လူတိုင္းမွာ မတူကြဲျပားတဲ႔ ျပႆနာေျဖရွင္းနည္းေတြနဲ႔ ကိုယ္႔ဘာသာ ေျဖရွင္းခဲ႔ရဖူးတာေတြရွိခဲ႔ၾကမွာပါ။ ဒါဟာ Basic competency လို႔ေျပာရပါမယ္။ လူတုိင္းၾကဳံရဆုံရလုပ္ရမယ္႔ competency ပါ။ Professional competency ကေတာ႔ Skill နဲ႔ Knowledge ပိုင္းကို အသားေပးျပီး လုပ္ေဆာင္ရတဲ႔ Competency မ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ေဆးပညာမတတ္ဘဲ ေဆးကုလို႔မရဘူး ဆိုသလိုမ်ိဳးေပါ႔။
2) Motivation- စိတ္အားထက္သန္ လိုလိုလားလား လုပ္ေဆာင္တတ္ရပါမယ္။
3) Commitment- ကတိက၀တ္ တာ၀န္ကို ေက်ပြန္စြာ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ရပါမယ္။
4) Creativity- အသစ္အသစ္ကို ဖန္တီးႏုိင္စြမ္းရွိေနရပါမယ္။
5) Independence- အျမဲတမ္းသူတစ္ပါးကို အားကိုးတာေတြေလ်ာ႔ျပီး အမွီခို ကင္းမဲ႔စြာ ၾကိဳးစားအားထုတ္ႏုိင္ရပါမယ္။
6) Analytical Reasoning- ေၾကာင္းက်ိဳးဆီေလ်ာ္မႈကို အသုံးခ်ျပီး ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ စဥ္းစား တတ္ရပါမယ္။
7) Foresight- အနာဂတ္ကို ေမွ်ာ္ၾကည္႔ျပီး လုပ္ကိုင္တတ္တဲ႔သူ တစ္ေယာက္ျဖစ္ေနရပါမယ္။
8) Leadership- ေခါင္းေဆာင္မႈကို ျမတ္ႏိုးျပီး တာ၀န္ယူမႈရွိရွိနဲ႔ ဦးေဆာင္လုပ္ကိုင္ခ်င္စိတ္လည္းရွိေနရပါမယ္။
9) Emotional Stability- စိတ္ရႈပ္ေထြးမႈ၊ စိတ္ဖိစီးမႈေတြကို တည္တည္ျငိမ္ျငိမ္ ရင္ဆိုင္ႏုိင္စြမ္းရွိေနရပါမယ္။
10) Communication Skills- ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး ေျပေျပျပစ္ျပစ္နဲ႔ မိမိလုပ္ငန္းေဆာင္တာကို ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ လုပ္ကိုင္တတ္ရပါမယ္။
ျပင္ရမယ္ထင္တဲ႔ Mindset ေတြကို ေဖာ္ျပလိုက္တာပါ။ လိုအပ္တာေလးေတြလည္း ရွိေနဦးမယ္ထင္ပါတယ္။
အဲဒီအခ်က္ေတြသာ မိမိမွာ ျပည္႔စုံေနမယ္ဆိုရင္ေတာ႔ ကြ်န္ေတာ္ထင္ပါတယ္။
- Competency က Skill နဲ႔ Knowledge ကို ဦးေဆာင္ျပီး သာလြန္ေကာင္းမြန္တဲ႔ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကို ရရွိေစပါလိမ္႔မယ္။
- Competency သာရွိေနမယ္ဆိုရင္ မိမိကိုယ္ပိုင္စြမ္းရည္နဲ႔ အေလ႔အက်င့္အျပဳအမႈေတြဟာ လုပ္ငန္းခြင္မွာ ထိထိေရာက္ေရာက္လုပ္ကိုင္ႏုိင္ပါလိမ္႔မယ္။
- Competency က ဘယ္ေတာ႔မွ တစ္သမတ္တည္းရွိေနမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ၾကိဳးစားအားထုတ္မႈနဲ႔ အေထာက္အပံ႔သာရွိေနမယ္ဆိုရင္ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္မႈ ရွိလာပါလိမ္႔မယ္။
- Competency ဟာ အဖြဲ႔အစည္းတုိင္း တစ္ဦးတစ္ေယာက္ခ်င္းစီတုိင္း ဘယ္လိုလုပ္ေဆာင္ခ်က္မွာမဆို ေဆာင္ရြက္လုပ္ေဆာင္ႏုိင္တဲ႔ အရည္အေသြးတစ္ခုျဖစ္တယ္။
- Competency သာရွိေနရင္ လုပ္ေဆာင္မႈတုိင္းဟာ Level အျမင့္ဆုံးအဆင့္ျဖစ္တဲ႔ Standard တစ္ခုကို အျမဲ ရရွိပါလိမ္႔မယ္။
ထပ္ျပီးခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာရရင္ Competencies မွာ Basic competency နဲ႔ Professional competency ဆိုျပီး ခြဲျခမ္းလို႔ရပါေသးတယ္။
Competencies = Basic competency + Professional competency
Basic competency ကို ဥပမာအေနနဲ႔ ေျပာရရင္ ျပႆနာေျဖရွင္းျခင္းဆိုပါေတာ႔ ။လူတိုင္းမွာ မတူကြဲျပားတဲ႔ ျပႆနာေျဖရွင္းနည္းေတြနဲ႔ ကိုယ္႔ဘာသာ ေျဖရွင္းခဲ႔ရဖူးတာေတြရွိခဲ႔ၾကမွာပါ။ ဒါဟာ Basic competency လို႔ေျပာရပါမယ္။ လူတုိင္းၾကဳံရဆုံရလုပ္ရမယ္႔ competency ပါ။ Professional competency ကေတာ႔ Skill နဲ႔ Knowledge ပိုင္းကို အသားေပးျပီး လုပ္ေဆာင္ရတဲ႔ Competency မ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ေဆးပညာမတတ္ဘဲ ေဆးကုလို႔မရဘူး ဆိုသလိုမ်ိဳးေပါ႔။
Basic competency ေလးမ်ိဳးရွိေနပါတယ္။ ဘာေတြလဲဆိုေတာ႔
1) Intellectual competency- လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ဥာဏ္ရည္ပါးနပ္ကို အသုံးခ်ျပီး ကြ်မ္းက်င္လိမၼာစြာ လုပ္ကိုင္တတ္တာျဖစ္တယ္။
2) Motivational competency - လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ စိတ္ခြန္အားကို တြန္းအားေပးျပီး ကြ်မ္းက်င္လိမၼာစြာ အသုံးခ်တတ္တာျဖစ္တယ္။
3) Emotional competency- လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ စိတ္ခံစားမႈကို အသုံးခ်ျပီး ကြ်မ္းက်င္လိမၼာစြာ အသုံးခ်တတ္တာကို ဆိုလိုတယ္။
4) Social competency -လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ လူ၀င္ဆံ႔စြာ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံတတ္တာကို ကြ်မ္းက်င္လိမၼာမႈလို႔လည္း သတ္မွတ္ပါတယ္။ ဒါေတြဟာ အေျခခံ လူတုိင္းမွာရွိေနရမယ္႔ Competency ပဲျဖစ္ပါတယ္။
1) Intellectual competency- လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ဥာဏ္ရည္ပါးနပ္ကို အသုံးခ်ျပီး ကြ်မ္းက်င္လိမၼာစြာ လုပ္ကိုင္တတ္တာျဖစ္တယ္။
2) Motivational competency - လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ စိတ္ခြန္အားကို တြန္းအားေပးျပီး ကြ်မ္းက်င္လိမၼာစြာ အသုံးခ်တတ္တာျဖစ္တယ္။
3) Emotional competency- လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ စိတ္ခံစားမႈကို အသုံးခ်ျပီး ကြ်မ္းက်င္လိမၼာစြာ အသုံးခ်တတ္တာကို ဆိုလိုတယ္။
4) Social competency -လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ လူ၀င္ဆံ႔စြာ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံတတ္တာကို ကြ်မ္းက်င္လိမၼာမႈလို႔လည္း သတ္မွတ္ပါတယ္။ ဒါေတြဟာ အေျခခံ လူတုိင္းမွာရွိေနရမယ္႔ Competency ပဲျဖစ္ပါတယ္။
Professional Competency မွာေတာ႔ သုံးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ လုပ္ငန္းခြင္နဲ႔ပဲ သက္ဆုိင္တာမ်ားပါတယ္။
1) Generic competency ကေတာ႔ Basic competency ရဲ႕အပြားပါပဲ။ Basic competency ရွိေနရင္ေတာ႔ Generic competency က လုပ္ငန္းခြင္မွာ အက်ိဳးရွိစြာ အသုံးခ်ႏုိင္ပါလိမ္႔မယ္။
2) Managerial competency ကေတာ႔ လုပ္ငန္းခြင္ Management skill ေတြျဖစ္တဲ႔ Planning, Decision making, Deligation, Leadership စတဲ႔ Management Level skill ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
3) Functional / Technical competency သက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းနဲ႔ဆိုင္တဲ႔ ပညာရပ္ ဆိုင္ရာ ကြ်မ္းက်င္မႈေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
Competencies ေတြကို ထပ္ျပီး Analyzes လုပ္ရင္ အမ်ားၾကီးက်န္ပါေသးတယ္။ ထပ္ရွင္းျပေနရရင္ ရႈပ္သြားတာပဲ ျဖစ္ေနပါလိမ္႔မယ္။ ဒီေလာက္နဲ႔ပဲ စာဖတ္သူတို႔ကို ျမဳပ္ေနတဲ႔ ေရခဲတုံးအပိုင္းေလးကို ေပၚလာေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ ဘယ္လိုျပဳျပင္ရမလဲဆိုတာေလးသိသြားဖို႔က ပိုအေရးၾကီးပါတယ္။ သိခ်င္တာမ်ားရွိရင္ Comment ေရးျပီး ေဆြးေႏြးႏုိင္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္သိသေလာက္ အၾကံဳျပဳ ေဆြးေနြးပါ႔မယ္။ ေသခ်ာတာက Competencies အခြဲေတြ ေနာက္ထပ္အမ်ားၾကီး က်န္ပါေသးတယ္။ အေျခခံ အဆင့္ေလာက္ေရးတာျဖစ္တဲ႔အတြက္ ဒီေလာက္နဲ႔ပဲ လက္စသတ္လုိက္တာပါ။ ျမဳပ္ေနတဲ႔ ေရခဲတုံး အပိုင္းေလးေတြကိုေတာ႔ မေမ႔ၾကနဲ႔ေနာ္။
(Myanmar B2B Management Magazine , January 2015)
1) Generic competency ကေတာ႔ Basic competency ရဲ႕အပြားပါပဲ။ Basic competency ရွိေနရင္ေတာ႔ Generic competency က လုပ္ငန္းခြင္မွာ အက်ိဳးရွိစြာ အသုံးခ်ႏုိင္ပါလိမ္႔မယ္။
2) Managerial competency ကေတာ႔ လုပ္ငန္းခြင္ Management skill ေတြျဖစ္တဲ႔ Planning, Decision making, Deligation, Leadership စတဲ႔ Management Level skill ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
3) Functional / Technical competency သက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းနဲ႔ဆိုင္တဲ႔ ပညာရပ္ ဆိုင္ရာ ကြ်မ္းက်င္မႈေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
Competencies ေတြကို ထပ္ျပီး Analyzes လုပ္ရင္ အမ်ားၾကီးက်န္ပါေသးတယ္။ ထပ္ရွင္းျပေနရရင္ ရႈပ္သြားတာပဲ ျဖစ္ေနပါလိမ္႔မယ္။ ဒီေလာက္နဲ႔ပဲ စာဖတ္သူတို႔ကို ျမဳပ္ေနတဲ႔ ေရခဲတုံးအပိုင္းေလးကို ေပၚလာေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ ဘယ္လိုျပဳျပင္ရမလဲဆိုတာေလးသိသြားဖို႔က ပိုအေရးၾကီးပါတယ္။ သိခ်င္တာမ်ားရွိရင္ Comment ေရးျပီး ေဆြးေႏြးႏုိင္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္သိသေလာက္ အၾကံဳျပဳ ေဆြးေနြးပါ႔မယ္။ ေသခ်ာတာက Competencies အခြဲေတြ ေနာက္ထပ္အမ်ားၾကီး က်န္ပါေသးတယ္။ အေျခခံ အဆင့္ေလာက္ေရးတာျဖစ္တဲ႔အတြက္ ဒီေလာက္နဲ႔ပဲ လက္စသတ္လုိက္တာပါ။ ျမဳပ္ေနတဲ႔ ေရခဲတုံး အပိုင္းေလးေတြကိုေတာ႔ မေမ႔ၾကနဲ႔ေနာ္။
(Myanmar B2B Management Magazine , January 2015)
วันพุธที่ 17 มิถุนายน พ.ศ. 2558
http;//www.facebook.com/aungnaingwin
WAYU ANNA နာမည္ႏွင့္ Facebook မွာ ရွာေဖြႏိုင္ပါသည္။
မဟာခ်ာ 2 ေဆးရံုက ျပန္လာခ်ိန္
ေမႊးစက 2.68 ကီလိုပဲ 39 ရက္ၾကာ ဒီေန႔ 4.17 ကီလို တတ္လာတယ္
အေဖ ကို ဆုခ်လိုက္ တယ္ေပါေလ ေရႊတံဆိပ္စု (ခ်ီပါခ်လိုက္ဒါ အဝပဲ)
ထိုင္း ႏွင့္ ျမန္မာ အာစီယံ ေဘာ္လံုးပဲြ သားအမိ ႏွစ္ေယာက္ အားေပးေနၾကဒါ ျမန္မာ တစ္ရိုးခံရဒါႏွင့္
သားေလးက အိပ္ပါေလေရာ
สมัครสมาชิก:
บทความ (Atom)